Yıl biterken listeler yayınlamak adettendir. Tüm dünyada olduğu gibi, yalnız ve güzel ülkemizde de bu böyle. Köşemde daha çok edebi metinler, metinlerin görsel dile aktarım yöntemleri, yaratıcı bakışı geliştirecek yeni teknikler üstünden söyleşeceğimizden, bu listelerden dünya edebiyatı ile ilgili olanların bazılarının linkini vermek de meraklı okuyucu için zihin açıcı olabilir diye düşünüyorum. Mesela; Goodreads üyelerine göre, 2021’in en iyi 20 fantastik kitabının listesi de bunlardan biri.* Meraklıları için, geride kalan yılın en çok okunan kısa kurgularından bazılarının** Queer/Kuir fantazilerinin** ve en iyi suç kitaplarının** ve diğer pek çok kategorinin listeleri yapılmış.
2022 için de listeler şimdiden hazır. ‘2022’nin En İyi ve En Çok Beklenen 15 Kitabı’*, eğer bu liste yetersiz diyorsanız, başka bir linkte, 20 en iyi yeni kitap**, 20 az benim için diyenlerdenseniz, 30 kitaplık*** listeler yapılmış. Bakalım gözümüze kestirdiklerimiz arasında Türkçe’ye hangileri çevrilecek. 2022’de hangi yazar ve kitaplar konuşulacak?
Bir şey itiraf etmem gerekiyor aslında. Zira bu gibi listeler, okuyucuya yol gösterdiği gibi, pazarlama departmanlarının tanıtım bütçeleri ve Türkiye’deki gibi eş dost tanıdık torpili de işin içine girdiğinde, bazen yanıltıcı da olabiliyor. Listelerde adı var diye, değerli vaktini hak etmeyen bir kitabı okuyarak harcayabiliyor insan.
Dünya klasiklerini hatmetmiş ve yüksek edebiyatla haşır neşir kaliteli okuyucular, genellikle bu konularda daha uyanık oluyor. Ancak tartışılmaz bir gerçek var: Yeni nesilden iyi okurlar çıkmasını istiyorsak, yol göstericilik açısından dürüst kalemlerce yapılmış eleştiriler gibi, okuma listeleri de şart. Zannımca dünya genelinde edebi otoriteler bu işi bizden daha sıkı tutuyor. Ancak bazen de o kelli felli listelerde yer alan isimlerin eserlerinin şahaneliği hakkında, otoritelerle aynı fikirde olmayabiliyor insan.
Bu naçar yazarınızın, 2017 Nobel Edebiyat Ödüllü Kazuo Ishiguro’nun, 2010 yılında yayımlanan ve Time dergisinin İngilizce yazılmış en iyi 100 roman listesine aldığı, ülkemizde Yapı Kredi Yayınları tarafından 14. baskısı yapılan, tabi ki filmi de çekilen, ütopik tarzda ve fantastik öğeler içeren postmodern kitabı ‘Beni Asla Bırakma’yı bitirdiğinde hissettiği o: İyi de, bu kitap o kadar da profesyonelce yazılmamış. Evet konusu inanılmaz ilginç. Ancak hikaye yekpare. Karakterlerin katmanlarına inilmemiş. Bilinçli bir şekilde yok olmaya razı karakterlerin, korkunç olması gereken duygu karmaşaları tam verilmemiş. Ve sanki olaylar hızlı geçilmiş. Konu dümdüz anlatılmış…’ hissi de buna dahil. (Umarım çevirmen Mine Haydaroğlu’nun hakkını yemiyorumdur ama çeviri de kötü olabilir.)
Amazon kitap satış sitesinde 2022 listelerinin ilk sıralarında bir Ishiguro kitabı var yine: Klara ile Güneş** Hastalıklı Josie’ye arkadaşlık etmesi için bir mağazadan satın alınan ve yapay zeka ile oluşturulmuş Klara’nın hikayesi anlatılıyor. Kitap dilimize de çevrilmiş. İlk fırsatta okuyup naçizane düşüncelerimi paylaşacağım.
Teknolojiyle evrilen toplumlardaki insanlık halleri, yapay zeka ve ütopik/distopik yaşam alanları ile ilgili sanat eserlerine duyduğum ilgi malumunuz. Bakalım yeni senede, listeler konusundaki ikircilikli fikirlerimde bir değişiklik olacak mı?
Gelelim yeni yıl dileklerine. Yaşadığımız ülkenin gidişatı belirsizliklerle doluyken, fevkalâdenin fevkinde bir yeni yıl dilemek lüzumsuz laf kalabalığı olacak belki. Ancak yine de iyilik istemek adetimiz olduğundan, durum, mekan ve coğrafyadan bağımsız: Mutluluk, huzur, bereket ve en önemlisi yaratıcı ürenkenlikle dolu şahane bir yeni sene diliyorum. Kim bilir belki ülkece bu şeytanın bacağını kırarız.
*https://www.businessinsider.com/guides/learning/best-fantasy-books-2021-goodreads
** https://electricliterature.com/recommended-readings-10-most-popular-posts-of-2021/
* https://www.goodhousekeeping.com/life/entertainment/g38487112/best-books-2022/
** https://bookriot.com/lgbtq-fantasy-romance/
*** https://crimereads.com/best-international-crime-novels-2021/
** https://ew.com/books/most-anticipated-books-of-2022/
*** https://parade.com/1310237/meganoneill/most-anticipated-books-2022/
**** https://www.you.co.uk/amazon-bestselling-most-popular-books-of-the-year/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=amazon-bestselling-most-popular-books-of-the-year
