“İnsanoğlu bir suretin değil, mânânın, bir idealin,
iyinin-güzelin-doğrunun peşindedir. Geçici olan suret ile geçici olan beden ile kalıcı bir ilke arasındaki eşikte durmaktadır insan.
Bu kalıcılık, değişmezlik ilkesidir, yani mânâdır…”
İSMET YAZICI: Üç kitabın var birbirinin içinden doğan; birbirini yeniden doğuran: “Dolaylı Hayvan”, “Dünyanın Fısıltısı”, “Aynadaki Narkissos”… Ben bu söyleşiyi “Aynadaki Narkissos: Herşey ve Hiçbirşey Olarak Yüz” çerçevesinde gerçekleştirelim istedim. Kitaba verdiğin adın her bir kelimesi, zaten bizi yeterince dolaştıracak derinlikte. ‘Yüz’ün derinlerine dalarken belki kendiyle karşılaşmanın, yüzleşmenin en önemli nesnesi olan ve hem de metaforik çağrışımlarla bize yolu açabilecek olan ‘ayna’ ile başlasak mı? Gerçi ‘ayna’ ile başlamak da şöyle bir tehlike: Belgesellerde çok severim ayna kullanmayı; başlı başına bir ‘ayna’ bölümü yapmışlığım da var; ama dönüp dönüp doyamayıp, her projede bir kere daha o nesneyi kullanıp yüzleşmek isterim. Çok içine çeken, çok içinde kayıp olduğum bir nesne… Aynayı çekim için her kullanışımızda, bütün ekip, ayna karşısında yerimizi-yönümüzü karıştırır, tuhaf bir sarhoşluk haline geçeriz ve hep yapmak istediklerimiz eksik kalır; bu yüzden de bir sonraki projede, yine ayna karşısına geçmek için beklemeye geçeriz. O karşılaşma nesnesi, ardına yerleştirilen sır ile görünmezi görünür kılıp insanı yüzüyle karşılaştırırken, aynı zamanda bir gizem alanı da yaratıyor…

ERGUN KOCABIYIK: Yûnus Emre’nin, “ilim kendin bilmektir” dediği o ünlü dizesini hatırlatarak başlamak yerinde olur sanırım. Yûnus, kendini bilmeyenin okuma çabasının boş olduğunu ekler hemen ardından. Kendini bilmenin de kendini idrak, kendi hakikatini anlamak olduğunu açıklar. Ayna kendini bilmenin, kendini “okuma”nın en önemli aracıdır. Ayna bir kitaptır, Borges’in sayfa sayısı sonsuz o kitabı gibi; ya da tersi, kitap bir aynadır; yazanı, okuyanı yansıtan. Aynayı öncelikle bir tefekkür nesnesi olarak görüyorum. Ama zaman içinde o bir nesne olmanın ötesine geçmiş, bir imge haline gelmiştir. Doğrudan ona bakmaksızın ona bakmak üzerine düşünebiliyoruz. Çünkü insan düşüncesi refleksif bir düşünme, yani düşünüyor olmamız üzerine düşünebiliyoruz. Sır burada. Aynadaki imgenin kendi imgemiz olduğunu anlamamız, o imgeyi anlamlandırmamız için bilişsel bir yetiye neden başka türlerin değil de insanın sahip olduğu, bu yetiyi nasıl kazandığı bir sır. Bunun dil yetisiyle ilgili bir yönü de var tabii. Anlamak, idrak etmek dilsel bir bilinçle mümkün olabiliyor. Mistiklerin büyük bir kısmı dili aşıp ötesine geçerek hakikate erebileceklerine inansalar da, yüzümüzün veya kendimizin farkına varmamız bir dil aynası olmaksızın mümkün olamazdı. Bebeklik çağında ayna, annemizin yüzüdür. O anı hiçbirimiz hatırlamıyor. O yüzden dil öncesi evredeki bu farkına varışlar bilinçdışında kalıyor. Ayna bu bakımdan kendimizin varlığını fark ettiğimiz kadar başkasının varlığını da keşfettiğimiz bir nesne ve onu önemli kılan tam da bu: Aynada sadece kendimizi değil, başkasını da “görüyoruz”. Yani ilk ayna aslında başkasının yüzüdür. Kendimizi önce başkasının yüzünde görürüz; başkasının yüzünden görürüz. Başkası olmadan, başkasının idraki olmadan kendimize ilişkin bir farkındalık kazanamazdık. Dil ancak başkasının varlığı ile ortaya çıkar; o yüzden dil de bir aynadır. Yüz sadece bir uzuv değil, dilsel dışavurumlardır. Sadece bu kadar da değil, tüm dilsel-kültürel üretimimiz bizi yansıtan bir yüzdür, bir aynadır, bir ayna-yüzdür. Bu bakımdan insan hem aynada kendini görür hem de kültürel-düşünsel-sanatsal üretimleriyle kendini yansıtan bir ayna inşa eder. Yüz gizemlidir çünkü yüz bir aynadır. Yüz insanı kendine çeker ve yüzün labirentinde kayboluruz. Ayna bir yüze, bir labirente, bir bilinmeze açılır; gizemli bir penceredir. Kendi yüzümüzü doğrudan göremeyiz, muhakkak bir aynanın, yani başkasının aracılığına muhtacız. Öznenin özneliği, başkasıyla karşılaşmaktan doğar. Gizem burada başlıyor.

İSMET YAZICI: Mitolojide, Narkissos’un suya düşen sûretiyle ilk karşılaşması ve sonra ondan kopamayıp suya düşen sûretinden ayrılamayışını, yalnızca derin bir hayranlık ve aşk olarak mı yorumlamalıyız sence?
ERGUN KOCABIYIK: Bu miti kendine hayranlık değil de, kendine ve kendindeki başkaya yönelik merak ve bunları bilip anlama çabası olarak okumaktan yanayım. Sadece kendine hayranlık söz konusu olsaydı bir tefekküre dönüşemezdi –kaldı ki kendimizi sevmeden kendimizden gayrı olan hiçbir şeyi sevemeyiz. Narkissos’un nergis çiçeği olarak suyun kenarında yeniden doğması bir ceza değil, olsa olsa bir tür ödüldür; sonsuzlukla ödüllendirilmiştir Narkissos. Çiçek, yeniden doğmanın bir simgesidir eski çağlardan beri. Narkissos sonsuzluğu keşfetmiş, sudaki suretinin sonsuzluğa açılan bir pencere olduğunu idrak etmiş gibidir. Dünyanın yüzeyselliğinden kaçmış ve kendi derinliğine batmış gibidir. Artık kendine ilişkin sonsuz bir tefekkür içinde yaşayacaktır. Kim bunun bir ceza olduğunu söyleyebilir ki. En azından Doğu mistisizmi, Nergis karakteriyle Narkissos’u böyle yorumlamış gibi görünüyor. Mevlânâ bir beyitinde onun “örtünmüş, gizlenmiş”e hayran olup kalakaldığını söyler. Narkissos sudaki yüzünün ötesine geçmiş olmalıdır ki oraya çakılıp kalsın; kendi yüzünün çekimine bu derece kapılmak için görünen yüzün ötesine geçmiş olmak gerekmez mi?
İSMET YAZICI: ‘Sûret’ aslını ne kadar temsil eder? Yansıyan sadece fiziki bir görüntü müdür? İnsanın sadece fiziki donanımıyla var olmuş bir varlık olmadığını, bir beden – ruh bütünü olduğunu düşünürsek; yansıyan sûretinde, insan aslında bir eşik ile karşı karşıyadır diyebilir miyiz?
ERGUN KOCABIYIK: Optik bir nesne olmaktan çok psiko-optik bir nesnedir ayna. Optik bir nesne olarak ayna yüzün yüzeyiyle ilgilidir, diğeri ise yüzün gerisiyle ilgili. Zaten aynayı tefekkür nesnesi kılan da bu özelliği değil mi? Biz aynadaki suretimize baktığımızda aslında suretin ötesine bakıyoruz. Aynadaki suretin ötesine geçmeden “kendini bilme” noktasına erişilemeyeceği açıktır. İnsanoğlu bir suretin değil, mânânın, bir idealin, iyinin-güzelin-doğrunun peşindedir. Geçici olan suret ile geçici olan beden ile kalıcı bir ilke arasındaki eşikte durmaktadır insan. Bu kalıcılık, değişmezlik ilkesidir, yani mânâdır. Ben antik mistiklerin tasavvur ettikleri gibi bu mânânın verili olmadığını, bir arayış süreci içinde, bir yolculuk içinde keşfedilen değil, bu süreçler esnasında inşa edilen ve yeniden inşa edilen bir mânâ olduğunu düşünüyorum. Kendimizi yazıp bozuyoruz. Bu da arayışı bitimsiz kılıyor. Mistik yolculuk nihayete eren bir eylem değil. Yolculuğun değiştirdiği yolcu olmak güzel bir imge. Değişmezlik ilkesi bir idealdir, değişim ise hakikat. Değişimin ardındaki değişmez bir şeylerin varlığına dair bir his, bana daha ziyade insanın kendini aşma konusundaki yetersizliği, değişimden korkusu gibi görünüyor. Sorunu başka bir açıdan da ele alabilirim. Suret-mânâ ilişkisine kelime-anlam ilişkisi olarak da bakabiliriz. Kelimelerin anlamı ne kadar temsil etme gücü varsa suretin de mânâyı içerme bakımından o kadar gücü var. Dil ile hakikati ne kadar kuşatabilme gücümüz varsa suretlerin de mânâ ile ilişkisi o kadar kuvvetli. Bu konuda bir mistik değilim kesinlikle; ama beni ilgilendiren insanoğlunun bu konuda ürettiği fikirler; ben fikirlerin izini sürmeyi seviyorum.
İSMET YAZICI: Otoportre, resim sanatında önemli bir alan; sen de kitabında özel bir bölüm ayırmışsın. Otoporte aslında neyin resmidir?
ERGUN KOCABIYIK: Bundan önceki sorunu yanıtlarken büyük ölçüde yanıtlamış oldum aslında. Gerçek otoportre ressamları sureti değil, iç dünyayı yansıtabilenlerdir. Görünenin ötesine geçebilenlerdir. İnsan göründüğünden ibaret olsaydı her şey çok kolay olurdu. Bütün düşünce tarihi insanı görünmeyen yanlarıyla, gizli yüzleriyle ortaya koymanın tarihidir. Otoportrenin meselesi kendine bakakalmaktır; kişinin kendi yüzüne karşı hayranlıkla karışık şaşkınlığıdır. Otoportrede kendine bakakalmış bir Narkissos görüyorum.
İSMET YAZICI: Kitabın önsözünde “Yüze bakarken amacım, üzerindeki simgesel peçeyi kaldırıp, onu görebilmek.” diyorsun. O peçe kaldırılabilir mi; yüz görülebilir mi? Aslında bir metafor olarak kullanılan “peçe”, yalnızca fiziki bir örtü değil tabii ki kendinin ve varlığın sorgusuna başlamış, yola çıkmış insan için, her merhalede biraz daha şeffaflaşacak örtü, bir anlamda sır kaldırma sembolü. Örneğin İsis’in peçesi…

ERGUN KOCABIYIK: Peçeyi kaldırıp ardında bir yüz görebiliriz, ama kaldırdığımız her peçenin de bir yüz olduğunu bilmemiz lazım. Peçenin ardında bir Yüz var mı gerçekten, diye sordum. Bir yüz var elbette, o kadar şüpheci biri değilim. Peçeler daha çok bakanın yüzünde, yüzün peçesini kaldırmak aynı zamanda görüşümüze engel olan gözümüzün önündeki peçeleri kaldırmak anlamına geliyor. Ama büyük harfle yazılan nihai bir yüze ulaşabilmemiz pek mümkün değil gibi. Bu hakikatin niteliğinden çok epistemolojik bir sorun gibi geliyor bana. Gerçekliği ne ölçüde kavrayabiliriz, sorun burada. Zira biz insanlar bilişimizin ötesini merak ettiğimiz için bilmemizin mümkün olmadığı şeyleri bilmek istiyoruz. Algısal ve dilsel bir sınır var sonuçta gidip toslayacağımız. Bu nedenle yüzün veçheleri onun peçeleridir.
İSMET YAZICI: “Sır”, aynanın olmazsa olmazı. Seninle birlikte hazırladığımız belgesellerde de deryasına dalmaktan çok keyif aldığım bir kavram. Tasavvufî bağlamıyla biraz daha açalım bu kavramı istersen. “Sır” ve “Sûret”, neredeyse birbirinden koparılamayacak kadar kardeş kavramlar. Nasıl sır olmadan ayna yalnızca bir camdan ibaret kalıyorsa ve asli özelliğini, sûreti yansıtma özelliğini sır olmadan kazanamıyorsa, hakikate ulaşabilmenin yolu da ancak sırlanmış olmaktan geçer denir. Sır, hakikatin örtüsü, peçesi. Hakikate ulaşmak isteyenin muradı da o sırra varabilmek, örtüleri kaldırabilmek. Tabii ki bu alandaki en sihirli söz: “Allah Âdem’i kendi suretinden yarattı…”
ERGUN KOCABIYIK: Aynayı ayna yapan onun geçirgen bir yüzey değil de yansıtan bir yüzey olmasından geliyor. Başkası da bizim için bir yansıtıcıdır, bizim için bir aynadır. Yaratıcı tanrı imgesi, insanın kendini bir aynada idrak edişinin simgesel bir ifadesi gibi geliyor bana. Başkasını yaratma bir ihtiyaçtan kaynaklanıyor olmalıdır; her ne kadar bu, her şeye kadir tanrı imgesine uygun görünmese de. Ama zaten tanrı her şeye kadirse başka hiçbir şeye ihtiyacı yoksa o zaman yaratmanın da bir gayesi olmazdı. Rilke’nin şiirinde olduğu gibi; “ben senin işinim, ben senin meşgalenim” diyor ve ekliyor: “Bensiz anlamını yitirirsin sen.” Yaratıcısını idrak etmeyecek bir mahlûk, yaratma eylemini anlamsız kılar. Bu imgede, Yaratıcı, bilinmeyi değil sadece kendini bilen, kendinin farkında bir yüzün aynasında, yani başkasında kendini bilmeyi arzulamaktadır. Yaratma yaratanın kendini arayış ve idrak sürecinin, kemâlât arayışının, erdem arayışının bir mecazıdır.
İSMET YAZICI: Yüzün yüz ile karşılaşması, yüzün yüz ile temasıyla yaşanılan mistik tecrübeler, İnsanın insanı aynalaması ile gerçekleşen ritüeller, hâl tecrübeleri, çok özel. Bu alanda Hurûfîlik tabii ki yalnızca bir yüz okuma tecrübesinden çok öte…
ERGUN KOCABIYIK: Hurûfîler için iki Kur’ân vardı, birisi yazma Kur’ân yani Mushaf ki bu mecazi Kur’ân’dı; asıl Kur’ân ise kâmil insanın yüzüydü, bedeniydi. Onlar “Yaratan Rabbinin adıyla oku” ayetindeki “oku” kelimesini insan vücudundaki ve yüzündeki hatların yani çizgilerin, tıpkı yazılı bir metindeki satırlar gibi okunması şeklinde anlamak istiyorlardı. Aynı şekilde “Ne kuru ne yaş hiçbir şey yoktur ki, o her şeyi açıklayan kitapta bulunmasın” veya “Biz kitapta hiçbir şeyi eksik bırakmamışızdır” ya da “Zaten biz her şeyi açık bir kitapta sayıp tespit etmişizdir” ayetlerindeki “apaçık kitap”ın insan olduğunu öne sürmüşlerdi. İnsanın okunması ise tüm kâinatın okunması demekti. Zira Hurûfîlere göre insan mikrokozmos değil, makrokozmostur. Yani insanmerkezci bir bakış açıları olduğunu görüyoruz. Ancak bu fikrin başka açılımları da var. Şöyle ki: Hurûfîliğe göre harflerin telaffuzu, yani ses kalbin derinliğinden gelip ağızdan çıkan ve yaşamın ruhu olan havayla mümkündü. Bu hava, yani nefes, Yaratıcı’nın nefesinden geliyordu. Yaratılış, Kur’ân’da dendiği gibi Yaratan’ın “ol” emriyle başlamıştı. İlahi kelimelerin telaffuzu, Hurûfîlerce sözün, harfin mânâ âleminden, yani Platoncu anlamda idealar âleminden suretler, formlar âlemine inmesi, oluşun gerçekleşmesi, varlığın zaman ve mekân içinde nitelik kazanması demek oluyordu. Hurûfîlerin bu anlatımı tanrısal düşüncenin kendiliğinden akışını ve sesle cisimleşerek varlığa gelmesini, şekil almasını, açıklık kazanmasını ifade etmekte ve dil, düşünce ve yaratma eylemi arasındaki ilişki bakımından bazı önemli fikirler içermektedir. Tanrısal yaratıcılık zihinsel, ruhsal bir gücün taşması olarak tarif edilmektedir. Ses, karanlıkta çakan bir şimşek gibi uzayda yankılanır ve tanrısal fikirleri varlığa getirir. Ses bir tür arkhe’dir adeta, yani varlıkların kendisinden meydana geldiği bir temel “madde”dir. Hurûfîliğe göre dünya, Yaratan’ın nutku, nutkunun cisimleştiği bir büyük kitaptır. Aynı zamanda dünya Âdem’dir; çünkü Âdem Allah’ın varlığa bürünmüş kelamıdır. Âdem, içinde her şeyin yazılı olduğu Levh-i Mahfuz’dur. Âdem’in yüzü, kâinat kitabının nüshasıdır. Hurûfîler sesi bir tür arkhe’ye dönüştürdükleri gibi harflere de benzer bir önem verdiklerini görüyoruz. Hurûfîliğin kurucusu Fazlullah, yazıyı oluşturan Fars alfabesindeki 32 harfin ve Kur’ân’ın yazıldığı dil olan Arapçadaki 28 harfin Allah’ın sıfatları olduğunu ve ondan ayrı düşünülemeyeceğini yazmıştır. Ona göre bu harfler sonradan yaratılmamıştı. Allah’ın kendisi gibi ezelîydi. Tanrı bir dile sahipse dili de, dilindeki kelimeler de onun aklıyla birlikte ezeli olmalıydı diye düşündüğünü söyleyebiliriz. Kısacası, Hurûfîliğe göre harfler yaratılmış olan varlıklardan öncedir; yani dil, tüm modernlik öncesi düşüncede gördüğümüz gibi toplumsal uzlaşımdan doğmuş bir şey olarak kabul edilmez. Kelimeler Yaratan gibi ezelî ve ebedîydi ve O’ndan ayrılamazdı. Başka bir deyişle harfler, kelimeler aracılığıyla yaratılışın sonsuz biçimlerine varlık kazandırıyordu; dolayısıyla varlığın temel unsuruydu. Bu anlamda Hurûfîler harfleri varlıkta müşahede etmiş ve böylece varlıklarda, konuşan bir yaratıcı görmüşlerdi. Onlara göre kelâm olmasaydı, idrak ötesi olan ilahlığın bilinmesi de mümkün olmayacaktı. Bu nedenle, insanı Hakk’a götüren yol, dünyanın müşahede edilmesinden geçiyordu. Benzeri mistik, teozofik düşüncelerde doğa billurlaşmış düşünceden, sözden başka bir şey değildir. Maddi dünya, Mutlak Varlığın nutkuyla damgalanmıştır ve sözün nesneleşmesi olarak görülür. Bu yüzden doğa yazılıdır; ilahi yazıdır; görünmeyeni gösteren aynadır. Doğa, görünmeyenin yüzüdür.

Harfler, kelimeler, kavramlar, genel olarak dilsel varlıklar, düzensizlikten bir düzen meydana getiren Yaratıcı’nın, karşısında bulduğu ve hikmetiyle işleyip biçimlendirdiği malzeme gibi düşünülmektedir. Dil olmadan tanrı varlık âlemini meydana getiremez. Dilsel varlıklar, yani kelimeler, kavramlar, sesler tanrısal zihinde onunla birlikte ezelden beri var olmalıdır. Bu da sanırım Hurûfîliğin heretik olarak nitelenmesine neden olmuştur. Dilsel varlıkların yaratıcı ile birlikte ezeliliği düşüncesi çok tanrılı bir sistemde bir sorun yaratmazken tevhit ilkesinin geçerli olduğu İslamd’a sorunlu bir çokluk ortaya çıkarıyordu. Hurûfîleri tehlikeli kılan da dile bu yaklaşımlarıydı.
İSMET YAZICI: Yüzün belki de bizi en derinlere daldıran uzvu “göz”. Yalnızca bir organ olarak değil mistik tecrübelerden ve felsefi yorumlardan gidecek olursak bir başka kavramı daha hemen yanı başına ekleyip açmamız gerekiyor. O da “kalp gözü”…
ERGUN KOCABIYIK: Mistikler gözle görmenin yetersizliğine dikkat çekmişlerdir sıklıkla. Bu aslında duyu organlarımızın hakikati algılamadaki yetersizliği düşüncesiyle ilgiliydi. Göz sadece görüneni, yüzeyde olanı görüyordu. Yüzeyin gerisindekini görme konusunda yetersizdi. Bunu beden gözüyle yapamayacağına göre yeni bir organa ihtiyaç vardı. Kalp gözü veya üçüncü göz bu ihtiyaçtan kaynaklanmıştır. Modernlik öncesi dünyada beynimizin bilişsel özellikleri konusunda henüz neredeyse hiçbir fikre sahip değildik, o yüzden kanı pompalayan bir organ olarak kalbin bilişsel yeteneklerin de organı olarak tasavvur edildiğini görüyoruz; zira can, yaşamsal enerji kan içindeydi. Ancak 19. yüzyılda beynin öneminin keşfedilmesiyle birlikte kalbin yerini beyin aldı ama gizem yine de çözülmedi. Beynin nasıl çalıştığını keşfetmeye çalışıyoruz. Özetle olağandışının peşindeysek olağan araçlarla ona ulaşmamız mümkün olamaz; o zaman olağandışı organlarımızı, yeteneklerimizi keşfetmemiz gerekmiştir. Ama bu yeteneklerin verili mi olduğu yoksa bizim geliştirdiğimiz yetenekler mi olduğu ayrı bir tartışma konusu.
İSMET YAZICI: Kitabında “Yüz”ü öyle farklı açılımlarıyla ele almışsın ki… Benim en ilgimi çeken bölümlerden biri de “Kırışık Yüz” ile ilgili yazdığın bölüm oldu…
ERGUN KOCABIYIK: Yüzdeki kırışıklıklar günümüz insanı tarafından estetik cerrahi marifetiyle silinmeye çalışılıyor… Ancak bu silme işlemi yüzümüzü eski haline döndürmekten çok uzak, bütün yapabildiği herkesin suratını belli bir model temelinde birbirine benzetmek. Benzersiz kırışıklıklarımızdan, vasat bir yüz pahasına vazgeçiyoruz.
İSMET YAZICI: Çok teşekkür ederiz.
ERGUN KOCABIYIK (1965) Yüksek öğrenimini 1987’de Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu’nda tamamladı. Başlıca kitapları: “Aynadaki Narkissos”, “Dolaylı Hayvan”, “Dünyanın Fısıltısı”, “İngilizce Türkçe – Türkçe İngilizce Tasavvuf Sözlüğü”. Ayrıca, Annemarie Schimmel’in “Mystical Dimensions of İslam” (İslam’ın Mistik Boyutları) adlı eserini çevirerek Türkçeye kazandırdı. Çeşitli yayınevlerinde editör ve yönetici olarak çalıştı. İsmet Yazıcı tarafından TRT Kurumu için, ‘semboller – kavramlar – mana’ üzerine hazırlanan birçok belgesel serinin danışmanlığını yaptı. Danışmanlığını yaptığı bu belgeseller:
Bilincin Haritası (TRT / 2002 / 4 bölüm)
Yolcu (TRT / 2004 / 4 bölüm)
Kültürlerde Kurban (TRT / 2007 / 1 bölüm)
Saklı Kentin Sırdaşı (TRT / 2010 / 4 bölüm)
İki Denizin Birleştiği Yerde (TRT / 2013 / 3 bölüm)
Sır (TRT / 2013-2015 / 49 bölüm)
Zamanın Şahidi (TRT / 2016 / 7 bölüm )
122 yorum
I like the valuable info you provide in your articles.
I will bookmark your weblog and check again here frequently.
I’m quite certain I’ll learn plenty of new stuff right here!
Best of luck for the next!
If some one wishes expert view regarding running a blog after that i recommend him/her to pay a visit
this weblog, Keep up the pleasant work.
Hi there, I discovered your site by way of Google while searching for a comparable subject, your site came up, it appears great.
I have bookmarked it in my google bookmarks.
My blog … subaru memphis
I was recommended this web site by means of my cousin. I’m not positive whether this publish
is written by way of him as nobody else recognize such specific about my trouble.
You’re amazing! Thanks!
I not to mention my guys ended up reviewing the best
guidelines located on your web blog while all of a sudden I got an awful suspicion I had not thanked the
web blog owner for those techniques. All of the
young men were definitely for that reason very interested to read all of them and already have surely been enjoying them.
Many thanks for simply being well helpful as well as for deciding upon this kind of fine guides most
people are really needing to be aware of. My personal sincere regret for not
saying thanks to sooner.
Here is my homepage: Full Body Health Keto
Great post. I was checking continuously this blog and I am impressed!
Very helpful info particularly the last part 🙂 I care for such
info much. I was looking for this particular information for a long time.
Thank you and best of luck.
Feel free to visit my website: Renew Skin Serum Ingredients
Hi, its nice paragraph regarding media print, we all understand media is a great source of facts.
Also visit my web blog – http://cineteck.net/phpinfo/?a%5B%5D=%3Ca+href%3Dhttps%3A%2F%2Fbioboostketo.com%3EBio+Boost+Keto%3C%2Fa%3E%3Cmeta+http-equiv%3Drefresh+content%3D0%3Burl%3Dhttps%3A%2F%2Fbioboostketo.com+%2F%3E
I don’t even know how I ended up here, however I
thought this post was good. I do not recognize who you’re
but definitely you are going to a well-known blogger if
you are not already 😉 Cheers!
my web-site – Hype Fit Smartwatch
Inspiring story there. What occurred after? Take care!
Feel free to surf to my website Alpha Bio CBD Gummies Review
Wohh precisely what I was searching for, appreciate it
for posting.
Look at my blog post :: RejuvaTag
Greetings! I’ve been reading your site for a while now and finally got the courage to go ahead and give you a shout out from Lubbock Tx!
Just wanted to say keep up the good work!
Take a look at my web site Super Bio CBD Gummies Review
Valuable info. Lucky me I discovered your site accidentally, and I’m surprised why this coincidence did not happened earlier!
I bookmarked it.
Rattling nice design and style and fantastic articles, hardly anything else
we require :D.
My page; Power Blast Keto Side Effects
Hello! Someone in my Facebook group shared this website with us
so I came to give it a look. I’m definitely enjoying the information. I’m book-marking and
will be tweeting this to my followers! Superb blog and
outstanding design and style.
My brother recommended I may like this website.
He was entirely right. This post actually made my day.
You cann’t imagine simply how a lot time I had spent for this information! Thank you!
Very nice post. I absolutely appreciate this site. Keep writing!
That is a very good tip particularly to those
fresh to the blogosphere. Simple but very accurate information… Appreciate your sharing
this one. A must read post!
This is really interesting, You are a very skilled blogger.
I’ve joined your rss feed and look forward to seeking more of your
magnificent post. Also, I have shared your website in my social networks!
Only wanna comment on few general things, The website style is perfect, the subject matter is rattling good :D.
Feel free to surf to my blog … Alpha Bio CBD Gummies Review
With havin so much written content do you ever
run into any issues of plagorism or copyright violation? My
site has a lot of unique content I’ve either written myself or outsourced but it appears a lot of it is
popping it up all over the internet without my permission. Do you know
any methods to help reduce content from being ripped off?
I’d certainly appreciate it.
I all the time used to study piece of writing in news papers but now as I am a user of web so
from now I am using net for posts, thanks to web.
Also visit my website :: RetroFit Keto Gummies
Helpful info. Fortunate me I discovered your website by chance, and I’m stunned why this twist of fate didn’t
came about in advance! I bookmarked it.
I loved as much as you will receive carried out right here.
The sketch is tasteful, your authored subject matter stylish.
nonetheless, you command get bought an nervousness over that you wish
be delivering the following. unwell unquestionably come further formerly again since exactly the same nearly very often inside
case you shield this increase.
For newest information you have to go to see web and on world-wide-web I
found this website as a finest web site for most recent updates.
Hi there! Do you know if they make any plugins to assist with
Search Engine Optimization? I’m trying to get my blog to rank for some targeted keywords but I’m not seeing very good gains.
If you know of any please share. Many thanks!
Also visit my web blog Bliss Bitz CBD Gummies Review
Yes! Finally something about download mahjong ways 2.
Appreciate this post. Will try it out.
Poor dental health can lead to serious health problems down the line.
Hello, its good paragraph regarding media print, we all be aware of media is a wonderful source of
facts.
Wow, this paragraph is good, my sister is analyzing these kinds of things, so I am going to inform her.
My blog post; Fuze Bug
Hi there, You have done a fantastic job.
I will definitely digg it and personally recommend to my friends.
I am sure they will be benefited from this website.
Pretty element of content. I just stumbled upon your web site and in accession capital
to assert that I get in fact enjoyed account your weblog posts.
Any way I will be subscribing on your feeds or
even I achievement you access persistently fast.
Wow that was unusual. I just wrote an extremely long comment but after I clicked submit my comment didn’t show up.
Grrrr… well I’m not writing all that over again. Anyway, just wanted to say fantastic blog!
Hi, I believe your web site could possibly be having browser compatibility problems.
Whenever I look at your website in Safari, it looks fine but when opening in Internet Explorer, it’s
got some overlapping issues. I simply wanted to give you a quick heads up!
Aside from that, great website!
You are my inhalation, I have few blogs and rarely run out
from post :).
my site … Bio Stamina CBD Review
Terrific work! This is the kind of information that should be shared around
the net. Shame on Google for not positioning this put up upper!
Come on over and visit my web site . Thank you =)
My web site … Celludrol NO2
This is a topic that is near to my heart… Many thanks!
Exactly where are your contact details though?
Feel free to surf to my blog post :: RejuvaTag Skin Tag Remover Reviews
Hi, constantly i used to check webpage posts here early in the morning, for the
reason that i like to learn more and more.
If you desire to increase your knowledge only keep visiting this web site and be updated with the most recent news update posted here.
Look into my site; https://malebiotix.com
I have read a few good stuff here. Certainly value bookmarking for revisiting.
I wonder how so much effort you place to create this
kind of wonderful informative site.
Immersive modern technology is a brand new kind of electronic innovation that allows users to connect along with genuine and visualized settings. It may take many types, from virtual reality, which locks out reality rooms, to increased reality, which coats information onto physical things, https://www.stylevore.com/user/warrenhopotter/.
Wow plenty of helpful knowledge.
It’s very straightforward to find out any topic on net as compared to textbooks, as I found
this post at this site.
I’m gone to say to my little brother, that he should also pay a visit this website
on regular basis to take updated from newest reports.
What a information of un-ambiguity and preserveness of precious know-how about unpredicted feelings.
Hi! This post couldn’t be written any better! Reading through this post reminds me of my good old room mate! He always kept talking about this. I will forward this post to him. Fairly certain he will have a good read. Many thanks for sharing!
my web-site: https://fuzebugmosquitozapper.com
Real estate has actually long been actually considered as a reliable as well as highly profitable expenditure avenue, enabling individuals to construct wide range gradually. Property possession delivers countless advantages, such as passive earnings, possible tax perks, and also the ability for long-lasting gain, http://vintagemachinery.org/members/detail.aspx?id=99467.
Hello, I would like to subscribe for this weblog to
take latest updates, so where can i do it please help out.
Hi there, for all time i used to check website posts here in the
early hours in the daylight, since i enjoy to
find out more and more.
Hey are using WordPress for your site platform? I’m new to
the blog world but I’m trying to get started and set up my own. Do you
require any coding knowledge to make your own blog? Any
help would be greatly appreciated!
I love it when individuals get together and share ideas. Great site, continue the good work!
my webpage; https://fuzebug.org
I’m no longer sure the place you’re getting your information, but good topic.
I must spend a while learning more or understanding more.
Thank you for wonderful info I used to be looking for this info
for my mission.
My family all the time say that I am killing my time here at
web, however I know I am getting knowledge everyday by reading thes fastidious content.
Write more, thats all I have to say. Literally, it seems as though you relied on the
video to make your point. You obviously know what youre talking about, why throw
away your intelligence on just posting videos to your weblog
when you could be giving us something enlightening to read?
Also visit my blog post – https://www.longisland.com/profile/tyrelastrp/
Peculiar article, exactly what I was looking for.
I’m not sure why but this website is loading extremely slow for me.
Is anyone else having this problem or is it a issue on my end?
I’ll check back later and see if the problem still exists.
Hi! I could have sworn I’ve visited your blog before but
after looking at many of the articles I realized it’s new to me.
Anyways, I’m definitely pleased I came across it and I’ll
be book-marking it and checking back frequently!
I know this web page offers quality depending posts
and other material, is there any other site which provides such stuff in quality?
Hi there! I realize this is sort of off-topic however I
had to ask. Does operating a well-established website like yours take a
large amount of work? I am completely new to operating a blog however I
do write in my diary daily. I’d like to start a blog so I can easily
share my own experience and feelings online. Please let me
know if you have any suggestions or tips for brand new aspiring
blog owners. Thankyou!
Hi there Dear, are you truly visiting this web page daily,
if so afterward you will absolutely get nice experience.
An intriguing discussion is definitely worth comment.
I think that you should write more on this subject matter, it might not be a taboo subject
but usually people do not discuss such issues. To the next!
Best wishes!!
Hello there, You’ve done an incredible job. I will certainly digg it and personally suggest to my
friends. I am sure they will be benefited from this site.
Hi, this weekend is nice in favor of me, since this point in time i
am reading this impressive informative article here at my house.
Because the admin of this web page is working, no hesitation very
soon it will be well-known, due to its feature contents.
great put up, very informative. I wonder why the opposite specialists of this sector
do not realize this. You must continue your writing. I am sure, you’ve a great readers’ base already!
Also visit my web blog … https://public.sitejot.com/ejjiova653.html
یادگیری شیمی ،شیمی،مواد شیمی،عناصر
Saved as a favorite, I really like your site!
Health for life
I used to be recommended this blog by my cousin. I am not positive whether this post is written via him as no one else
recognise such distinctive approximately my problem.
You’re incredible! Thank you!
Hi, its nice paragraph on the topic of media print, we all know media is a impressive
source of information.
Also visit my page … http://superpremium2.premium4best.eu/
Thankfulness to my father who informed me regarding this
weblog, this web site is truly remarkable.
Take a look at my web site :: สล็อต777
My brother recommended I might like this blog. He was entirely right.
This post actually made my day. You can not imagine just how much time I had spent for this information! Thanks!
Here is my blog :: how much will a junkyard give me for a car
Hello, Neat post. There’s an issue with your site in web explorer, could check this?
IE nonetheless is the market chief and a big portion of other people will omit your wonderful writing due to this problem.
Давалка
I got this website from my buddy who informed me on the topic of this web site and at the moment this time I am visiting this site and reading very informative articles or
reviews at this time.
Howdy! I could have sworn I’ve been to this website before but
after browsing through some of the post I realized it’s new to me.
Anyways, I’m definitely delighted I found it and I’ll be book-marking and checking back frequently!
What a stuff of un-ambiguity and preserveness of precious
experience regarding unexpected feelings.
Here is my site 1995 pontiac firebird
It’s really a great and helpful piece of information. I am
satisfied that you simply shared this helpful info with us.
Please stay us up to date like this. Thanks for sharing.
my page :: 95 honda accord
Thank you for the auspicious writeup. It in fact was a amusement account it.
Look advanced to more added agreeable from you!
By the way, how could we communicate?
It’s remarkable designed for me to have a website, which is beneficial in favor of my know-how.
thanks admin
This article presents clear idea for the new people of blogging,
that truly how to do running a blog.
Hi there! I could have sworn I’ve visited this blog before but after going through many of
the articles I realized it’s new to me. Regardless, I’m definitely pleased I discovered it and I’ll
be bookmarking it and checking back frequently!
Excellent article. Keep posting such kind of information on your blog.
Im really impressed by your site.
Hey there, You have performed an excellent job. I will
definitely digg it and personally recommend to my friends.
I’m sure they’ll be benefited from this site.
Link exchange is nothing else however it is just placing the other person’s website link
on your page at appropriate place and other person will also do similar in favor of you.
Hey great blog! Does running a blog similar to this take
a large amount of work? I have no expertise in computer
programming but I was hoping to start my own blog soon. Anyway,
if you have any recommendations or techniques for new blog
owners please share. I know this is off topic
but I simply had to ask. Kudos!
Features of the Hublot Classic Fusion series include:
The replicas watches is small.
The numbers are less noisy and there are no problems with the chronograph.
Aw, this was an extremely good post. Spending some time and
actual effort to make a very good article… but what can I say… I put things off a whole lot and never manage to get nearly anything done.
Whats up very cool blog!! Guy .. Beautiful
.. Superb .. I will bookmark your site and take the feeds additionally?
I’m satisfied to find so many helpful info right here within the publish, we want work out extra techniques in this regard, thanks for sharing.
. . . . .
whoah this weblog is great i really like reading
your posts. Stay up the great work! You know, many people are searching around
for this info, you could help them greatly.
This paragraph is genuinely a pleasant one it assists new web users,
who are wishing in favor of blogging.
Lovely facts, Appreciate it!
Great content, Thanks a lot!
Slot88 adalah situs judi http://ultfoms.ru/user/FredSchubert817/ online gacor online terbaik dan terpercaya yang menyediakan daftar idn slot online gacor terpercaya no.1 di Indonesia. Bagi kamu yang sedang mencari website judi berjudi slot online mudah maxwin deposit 10ribu maka Slot88 ialah opsi paling tepat. Nikmati kepuasan Berjudi slot gacor malam ini dari kumpulan web slot syah dengan sekali pendaftaran akun saja di slot online astro.
Good day! I could have sworn I’ve been to this website before but after browsing through some of the
post I realized it’s new to me. Anyhow, I’m definitely glad I found it
and I’ll be book-marking and checking back often!
Also visit my homepage: qué semana es
Hey there! Would you mind if I share your blog with my myspace group?
There’s a lot of folks that I think would really enjoy your content.
Please let me know. Many thanks
May I just say what a relief to discover somebody who
really knows what they are talking about over
the internet. You definitely realize how to bring an issue to light and make it
important. A lot more people have to check this out
and understand this side of the story. I was surprised you are
not more popular since you definitely have the
gift.
Have a look at my homepage: lincoln junk yards
Link exchange is nothing else except it is simply placing the other person’s website link on your
page at suitable place and other person will also do similar for you.
Feel free to surf to my homepage – คาสิโนออนไลน์
Wow a lot of useful facts.
Very good data, Many thanks.
Hello there, I do believe your blog could possibly be having browser compatibility problems.
When I take a look at your web site in Safari, it looks fine however when opening in I.E., it’s got some overlapping issues.
I merely wanted to provide you with a quick heads up!
Other than that, fantastic blog!
You actually stated it exceptionally well.
Useful forum posts, Many thanks.
Good information, Cheers.
I don’t even know how I ended up here, but I thought this post
was great. I don’t know who you are but certainly you’re going to a famous blogger if you aren’t already 😉 Cheers!
My homepage 1win
Hi there to every one, it’s in fact a pleasant for me to
visit this web site, it consists of helpful Information.
Good day! I know this is somewhat off topic but I was
wondering which blog platform are you using for this website?
I’m getting sick and tired of WordPress because I’ve had issues
with hackers and I’m looking at alternatives for another platform.
I would be awesome if you could point me in the direction of a good platform.
Feel free to surf to my website – http://test2.premium4best.eu/
https://interpharm.pro/# online pharmacy not requiring prescription
cnadian pharmacy – internationalpharmacy.icu A game-changer for those needing international medication access.
Woah! I’m really enjoying the template/theme of this
website. It’s simple, yet effective. A lot of times
it’s challenging to get that “perfect balance” between usability and visual
appearance. I must say that you’ve done a awesome job with this.
Also, the blog loads very quick for me on Internet explorer.
Outstanding Blog!
Thank you for the auspicious writeup. It in fact was a amusement account it.
Look advanced to far added agreeable from
you! However, how could we communicate?
Your blog site is a found diamond of info. Every time I go to, I
entrust to new expertise. Thank you!
Stop by my website; insurance in las vegas
I really love your blog.. Pleasant colors & theme.
Did you create this amazing site yourself? Please reply
back as I’m looking to create my own site and want to
find out where you got this from or what the
theme is named. Thank you!
Here is my homepage … how to electric car
Hi there! This is my first visit to your blog! We are a team of
volunteers and starting a new initiative in a community in the same
niche. Your blog provided us useful information to work on. You have done a extraordinary job!
Here is my web blog خرید بک لینک دائمی
Appreciating the hard work you put into your website and in depth information you present.
It’s awesome to come across a blog every once in a while
that isn’t the same out of date rehashed information. Wonderful read!
I’ve saved your site and I’m including your RSS feeds to my
Google account.
I am curious to find out what blog platform you happen to be working with?
I’m experiencing some minor security problems with my latest
blog and I would like to find something more risk-free.
Do you have any suggestions?
Hey there! Do you use Twitter? I’d like to follow you if that would be okay.
I’m absolutely enjoying your blog and look forward to new
posts.
I’ve been exploring for a bit for any high quality articles or weblog posts in this sort of space .
Exploring in Yahoo I eventually stumbled upon this site. Reading this
info So i am glad to convey that I have a very just
right uncanny feeling I discovered just what I
needed. I most surely will make sure to don?t omit this website and
provides it a glance on a relentless basis.
Kumpulan Nama-Nama Daftar Web Judi Slot Online Terpercaya dan Provider Slot88 Slot Gacor Terbaru di 2021
Masih mencari kumpulan daftar website judi slot online terpercaya yang fair play? Sekian banyak bandar slot online yang bertebaran di dunia maya pasti membuat anda keder, mana website judi slot online bonafit dan mana yang tidak bonafit bagi para pemain. Permainan slot online sungguh-sungguh populer dan disukai oleh kalangan masyarakat Indonesia khususnya di kota-kota besar. Apalagi saat menghadapi pandemi yang tidak kunjung habis ini, orang – orang berbondong-bondong mencari situs judi slot online terpercaya 2022 untuk mengisi waktu luangnya.
Kumpulan dari nama-nama daftar slot online bertebaran lewat dunia online. Untuk mendaftarkan diri, anda bisa menjalankan pencarian via google, rujukan teman ataupun dari social media berupa Facebook, Instagram dan Twitter. Macam game slot resmi dan original bisa anda temui melewati mahkotaslot sebagai laman judi slot online terupdate 2021. Laman slot online uang orisinil lazimnya menawarkan game judi online lainnya yang tidak keok menarik, tipe-macam game judi online lainnya akan kami bahas pada sesi selanjutnya.
Sebagai seorang penggemar game slot online gacor yang ada di Indonesia, mungkin anda sudah tak asing perihal permainan slot serta provider slot online yang kami sediakan. Pun, anda mungkin sudah mendafarkan diri di situs lain tapi merasa kurang nyaman bagus dari segi pelayanan ataupun dari segi kemenangan yang diperoleh. Ada beberapa website judi slot online terkenal dan populer dan kami di sini hadir memberikan saran permainan situs judi slot online gacor slot88 ternama dengan deretan profit dalam hal bonus jackpot slot yang mudah menang. Kemudahan yang didapatkan sebab perkembangan teknologi ialah anda bisa memainkannya dirumah, kantor, ataupun daerah nongkrong bermodalkan ponsel serta dunia online saja.
Here is my web blog situs slot online terbaru (https://situsslotonlineterbaru.cc/)
Hi it’s me, I am also visiting this website daily, this site is really fastidious
and the visitors are truly sharing good thoughts.
bookmarked!!, I like your web site!
These are actually impressive ideas in regarding blogging.
You have touched some nice things here. Any way keep up
wrinting.
Hello I am so delighted I found your website, I really found you by error, while I was researching on Google for something else, Anyways I am here now and would just like to say thanks for a tremendous post and
a all round entertaining blog (I also love the theme/design), I don’t have time
to go through it all at the moment but I have saved it and also
added in your RSS feeds, so when I have time I will be back to
read a great deal more, Please do keep up the awesome jo.
I am in fact pleased to read this web site posts which consists of
tons of valuable information, thanks for providing these kinds of statistics.
Oh my goodness! Awesome article dude! Thank you so much, However I am encountering issues with your RSS.
I don’t know why I cannot join it. Is there anybody else getting similar RSS
problems? Anyone who knows the solution can you kindly
respond? Thanx!!