Close Menu
AksisanatAksisanat
  • ANASAYFA
  • HABERLER
    • Edebiyat Haberleri
    • Sinema Haberleri
    • Tiyatro Haberleri
    • Müzik Haberleri
    • Güzel Sanatlar Haberleri
    • Televizyon Haberleri
  • YAZI
    • Edebiyat Yazıları
    • Kitap Yazıları
    • Sinema Yazıları
    • Tiyatro Yazıları
    • Müzik Yazıları
    • Güzel Sanatlar Yazıları
    • Televizyon Yazıları
  • SÖYLEŞİ
    • Edebiyat Söyleşi
    • Sinema Söyleşi
    • Tiyatro Söyleşi
    • Müzik Söyleşi
    • Güzel Sanatlar Söyleşi
    • Televizyon Söyleşi
  • ETKİNLİK
    • Edebiyat Etkinlikleri
    • Sinema Etkinlikleri
    • Tiyatro Etkinlikleri
    • Müzik Etkinlikleri
    • Güzel Sanatlar Etkinlikleri
    • Televizyon Etkinlikleri
  • ÖDÜLLER
    • Edebiyat Ödülleri
    • Sinema Ödülleri
    • Tiyatro Ödülleri
    • Müzik Ödülleri
    • Güzel Sanatlar Ödülleri
    • Televizyon Ödülleri
  • YAYINLAR
    • Kitap
    • Dergi
  • AKSİSANAT TV
  • BİLGİ BANKASI
  • SORUŞTURMA
    • Satır Başı
    • Öykü Zamanlığı
  • DOSYA
  • EDEBİYAT
    • Edebiyat Haberleri
    • Edebiyat Söyleşi
    • Edebiyat Yazıları
    • Edebiyat Etkinlikleri
    • Edebiyat Ödülleri
  • SİNEMA
    • Sinema Haberleri
    • Sinema Söyleşi
    • Sinema Yazıları
    • Sinema Etkinlikleri
    • Sinema Önerileri
    • Sinema Ödülleri
  • TİYATRO
    • Tiyatro Haberleri
    • Tiyatro Söyleşi
    • Tiyatro Yazıları
    • Tiyatro Etkinlikleri
    • Tiyatro Önerileri
    • Tiyatro Ödülleri
  • MÜZİK
    • Müzik Haberleri
    • Müzik Söyleşi
    • Müzik Yazıları
    • Müzik Etkinlikleri
    • Müzik Ödülleri
  • GÜZEL SANATLAR
    • Güzel Sanatlar Haberleri
    • Güzel Sanatlar Söyleşi
    • Güzel Sanatlar Yazıları
    • Güzel Sanatlar Etkinlikleri
    • Güzel Sanatlar Ödülleri
  • TELEVİZYON
    • Televizyon Haberleri
    • Televizyon Söyleşi
    • Televizyon Yazıları
    • Tv Önerileri
    • Televizyon Ödülleri
    • Televizyon Etkinlikleri
  • ÖNERİLER
    • Okuma Önerileri
    • Tv Önerileri
    • Sinema Önerileri
    • Tiyatro Önerileri
    • Sergi Önerileri
  • POPÜLER KÜLTÜR
  • ÇEVİRİ
    • Şiir Küre
  • YAZARLAR
  • PERFORMANS
    • Hanım-Efendiler
    • Matris Şiir
    • Dada Günlükleri
    • Şairler Sözlüğü
  • İLETİŞİM
  • KÜNYE
Facebook X (Twitter) Instagram YouTube WhatsApp
Facebook X (Twitter) YouTube Instagram WhatsApp
AksisanatAksisanat
YAZARLAR Giriş
  • ANASAYFA
  • HABERLER
    1. Edebiyat Haberleri
    2. Sinema Haberleri
    3. Tiyatro Haberleri
    4. Müzik Haberleri
    5. Güzel Sanatlar Haberleri
    6. Televizyon Haberleri
    7. View All

    Çıngıraklı Sokak, üç yaşına doğduğu sokakta bastı…

    28 Ocak 2025

    “Sinema Endüstrisi ve Akademi” Başlıklı Çalıştay başlıyor…

    30 Kasım 2024

    ÇINGIRAKLI SOKAK, “HEYBELİADA SANATORYUMU HALKINDIR!” DEDİ

    26 Kasım 2024

    Şiir Yolculuğu Etkinliği – Ümit Yaşar Oğuzcan Durağı

    5 Kasım 2024

    Antakya Film Festivali’nden Depremzedelere Moral: Yaz Sineması Etkinliği…

    31 Mayıs 2025

    Fotofilm 6. Uluslararası Kısa Film Festivali Ödülleri Sahiplerini Buldu

    19 Mayıs 2025

    Bergen En Çok İzlenen Film Oldu…

    9 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Saatleri Ayarlama Enstitüsü Tiyatro Sahnesinde

    19 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    BURAK ERTAN “ALABORA” İLE KALPLERE DOKUNACAK

    13 Temmuz 2025

    Özgür Akdemir, “Zalım Seni” adlı çalışmasını, sevenlerinin beğenisine sundu!

    8 Nisan 2024

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    “Sessiz Kalmıyoruz Dünya İçin Konuşuyoruz!”

    19 Ekim 2025

    Aylık Şiir Gazetesi Çıngıraklı Sokak Yeni Sayısıyla Okurunu Selamlıyor…

    10 Ağustos 2025

    BURAK ERTAN “ALABORA” İLE KALPLERE DOKUNACAK

    13 Temmuz 2025

    Antakya Film Festivali’nden Depremzedelere Moral: Yaz Sineması Etkinliği…

    31 Mayıs 2025
  • YAZI
    1. Edebiyat Yazıları
    2. Kitap Yazıları
    3. Sinema Yazıları
    4. Tiyatro Yazıları
    5. Müzik Yazıları
    6. Güzel Sanatlar Yazıları
    7. Televizyon Yazıları
    8. View All

    Hüseyin Kalyan Yazdı: Şerif Fatih, Hakikat Yolunda Bir Münzevi

    7 Ağustos 2022

    Gezi – Demet Kurt Güngör: Kurdun Kirpikleri

    29 Haziran 2020

    Şiir Taşı: Toprağın Bağrındaki Nişan

    22 Haziran 2020

    Ertan Mısırlı’dan Bir “Baba” Anı

    20 Haziran 2020

    İÇİ HİKÂYELERLE DOLU KISACIK BİR KİTAP: KALPTEN GELEN ARMAĞAN ve YENİ TOHUMLAR, YENİ HAYAT

    19 Mayıs 2025

    Hüseyin Kalyan Yazdı: Şerif Fatih, Hakikat Yolunda Bir Münzevi

    7 Ağustos 2022

    Erinç Büyükaşık Kitapları Liman Yayınevi’nde…

    3 Şubat 2022

    Burası Henüz Hiçbir Yer – Ferit Sürmeli

    19 Şubat 2021

    Ev Köpekleri ve Çakallar

    12 Temmuz 2025

    FLEISHMEN IS IN TROUBLE

    13 Nisan 2023

    Malcolm & Marie

    20 Şubat 2021

    İlknur Atalkın Yazdı: The Queen’s Gambit

    29 Aralık 2020

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Makamların Efendisi…

    17 Ocak 2022

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    CEREN AVŞAR’IN ZİHİN İPLERİ’NE DOLANAN ŞİİRLERİ ÜZERİNE

    21 Ekim 2025

    KAYAYI DELEN İNCİR: TURGUT UYAR VE ŞİİRİ

    12 Ekim 2025

    “Yaralı Zarafet”: Kırılganlığın Poetik Haritası

    12 Ekim 2025

    Saf Şiirin İmkânsızlığı ile Büyülü Kürede Yolculuk: Brecht ve Dilek Değerli Arasında Bir Karşı-Okuma

    23 Eylül 2025
  • SÖYLEŞİ
    1. Edebiyat Söyleşi
    2. Sinema Söyleşi
    3. Tiyatro Söyleşi
    4. Müzik Söyleşi
    5. Güzel Sanatlar Söyleşi
    6. Televizyon Söyleşi
    7. View All

    Faruk Bal’dan Betül Tarıman Söyleşisi

    7 Eylül 2025

    BURÇİN LAÇİN ALTAY’DAN CEREN AVŞAR SÖYLEŞİSİ

    25 Haziran 2025

    Koray  Feyiz’den  Onur Köybaşı Söyleşisi…

    31 Mayıs 2025

    BURÇİN LAÇİN ALTAY’DAN MEHMET SAİT İMRET İLE “CAMIN CİĞERE GİTTİĞİ” ŞİİR KİTABI ÜZERİNE SÖYLEŞİ…

    29 Nisan 2025

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    İsmet Yazıcı’dan Özcan Özcan Söyleşisi…

    1 Mayıs 2024

    Fotoğraf Sanatçısı Özlem Dikel Aksisanat’ın Sorularını Yanıtladı…

    1 Mayıs 2024

    Rabia Çelik Çadırcı Ressam Orçun Çadırcı İle Konuştu…

    31 Mart 2024

    İSMET YAZICI’DAN SETENAY ÖZBEK SÖYLEŞİSİ…

    5 Ağustos 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Faruk Bal’dan Betül Tarıman Söyleşisi

    7 Eylül 2025

    BURÇİN LAÇİN ALTAY’DAN CEREN AVŞAR SÖYLEŞİSİ

    25 Haziran 2025

    Koray  Feyiz’den  Onur Köybaşı Söyleşisi…

    31 Mayıs 2025

    BURÇİN LAÇİN ALTAY’DAN MEHMET SAİT İMRET İLE “CAMIN CİĞERE GİTTİĞİ” ŞİİR KİTABI ÜZERİNE SÖYLEŞİ…

    29 Nisan 2025
  • ETKİNLİK
    1. Edebiyat Etkinlikleri
    2. Sinema Etkinlikleri
    3. Tiyatro Etkinlikleri
    4. Müzik Etkinlikleri
    5. Güzel Sanatlar Etkinlikleri
    6. Televizyon Etkinlikleri
    7. View All

    Şair Çağla Göksel Çakır ve “Ah Mabel” öğrencilerle buluştu

    8 Mayıs 2024

    Şiir Yolculuğu Etkinliği – Turgut Uyar Durağı

    22 Nisan 2024

    Nilüfer Altunkaya’dan Bibliyoterapi Okumaları Atölyesi…

    17 Nisan 2024

    “ŞİİR SUARE”nin konuk şairi ve ressamı Belçika’dan

    28 Mart 2024

    Camille Geri Sayıyor

    14 Mayıs 2018

    Ara Güler’in filmi !f İstanbul’da…

    6 Şubat 2018

    Çağrılmadan Gelen, Garibaldi Sahnesinde…

    19 Ocak 2024

    Saatleri Ayarlama Enstitüsü Tiyatro Sahnesinde

    19 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Temiz Yürüyüş Etkinlikleri Devam Ediyor…

    31 Ekim 2025

    Şair Çağla Göksel Çakır ve “Ah Mabel” öğrencilerle buluştu

    8 Mayıs 2024

    ‘Yaralarımızı Sarıyoruz’ Etkinliği ‘Amanos Çiçekleri’ Adıyla Kitaplaştı…

    8 Mayıs 2024

    Şiir Yolculuğu Etkinliği – Turgut Uyar Durağı

    22 Nisan 2024
  • YAYINLAR
    1. Kitap
    2. Dergi
    3. View All

    AYDAN AY’DAN YENİ KİTAP: “HARFLERİN FISILTISI”

    2 Kasım 2025

    “Boğaz’da Kara Gölgeler” Raflarda

    2 Kasım 2025

    Güneşli Bir Düş Okuruyla Buluştu…

    21 Ekim 2025

    “Uygarlık, Demokrasi, Kimlik ve Öznellik”

    13 Ekim 2025

    “ŞİİR VE BARIŞ, KARTALIN KANADINDAKİ GÜNEŞ”

    12 Ekim 2025

    Varlık’ta Bu Ay

    12 Ekim 2025

    Varlık’ta Bu Ay

    10 Ağustos 2025

    Varlık’ta Bu Ay…

    29 Nisan 2025

    Burası Henüz Hiçbir Yer – Ferit Sürmeli

    19 Şubat 2021
  • AKSİSANAT TV
    1. Haberler
    2. Söyleşi
    3. Kitap
    4. Şiir
    5. Programlar
    6. Öneriler
    7. Öykü
    8. View All

    İki Taşın Arası, Duvar’da Yayında…

    6 Şubat 2024

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Anlatamıyorum…

    7 Nisan 2023

    Mavi Gözlü Dev

    7 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Saatleri Ayarlama Enstitüsü Tiyatro Sahnesinde

    19 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Murat Batmankaya’dan Okuma Önerileri…

    30 Ekim 2019

    Özgür Çırak’tan Okuma Önerileri…

    27 Ekim 2019

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Etos 3. Geleneksel Şiir Yarışması Başlıyor…

    2 Kasım 2025

    AYDAN AY’DAN YENİ KİTAP: “HARFLERİN FISILTISI”

    2 Kasım 2025

    “Boğaz’da Kara Gölgeler” Raflarda

    2 Kasım 2025

    Temiz Yürüyüş Etkinlikleri Devam Ediyor…

    31 Ekim 2025
  • BİLGİ BANKASI

    Gülten Doğruyol İncesu

    11 Ekim 2023

    Burçin Maya Çankaya

    25 Mayıs 2023

    BİR ZAMAN YOLCUSU: AHMET HAMDİ TANPINAR

    14 Nisan 2023

    Derya Balcı

    4 Mart 2023

    Abdülkadir Budak

    29 Ocak 2023
AksisanatAksisanat
Home»ANA»Leyla Karaca’nın Yusuf Bal ile Söyleşisi Aksisanat’ta

Leyla Karaca’nın Yusuf Bal ile Söyleşisi Aksisanat’ta

adminBy admin6 Eylül 2017Yorum yapılmamış14 Mins Read15 Views
Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
Share
Facebook Twitter LinkedIn Pinterest Email

YUSUF BAL İLE SÖYLEŞİ
Leyla Karaca, 8 Ağustos 2017

Ücra İşlem, Göz Kuşağı ve son olarak yeni çıkan Da adlı kitaplarınızla Türkiye’de deneysel-görsel şiirin önemli temsilcilerinden biri olarak anılıyorsunuz. Edebiyat dergileriyle başlayan bir süreç bu sanırım. Edebiyat ve daha da daraltırsak deneysel şiir hayatınıza nasıl girdi, yoksa hep orada var mıydı? Kalıpların dışına çıktığınız o ilk anı hatırlıyor musunuz? O anda ne oldu da deneysel şiir sizi kendine doğru çekti? Bir nehrin denize doğru çekilişi gibi bir şey miydi bu?
Lise yıllarında ilgi alanım daha çok bilimsel içerikli ve tarih içerikli kitaplardı. Şiir sayıda şiir kitabı okumasam da, Necip Fazıl Kısakürek’in Çile isimli kitabını ve Mehmet Akif Ersoy’un Safahat isimli kitabını okumuştum. Sakarya Türküsünü kimya defterimin ilk sayfasına yazmış, onu ve Fuzulinin bir şiirini ezberlemiştim.
Yazdığım ilk şiirler üniversite yıllarımın sonuna rastlar. Ortadoğu Teknik Üniversitesi Biyoloji Öğretmenliği bölümünden mezun olduktan sonra 1999 da Sivas’ın Suşehri ilçesine İngilizce Öğretmeni olarak atandım. Hobi olarak edebiyat dergileri yerine düzenli olarak bilgisayar dergileri alıp okuduğum 2000’li yıllarda kendi halimde yazmaya devam ediyordum. Sonra Dergah, Patika ve Varlık gibi dergileri alıp okudum. İlerleyen zamanlarda bilgisayar dergileri yerine daha çok edebiyat dergileri alıp okumaya başladım. Kendi şiirlerimi de gönderdim ancak maalesef hiçbirinde yayınlanmadı. Antoloji.com’a üye oldum ve uzun süre orada şiirlerimi yayınladım. Bayide gördüğüm dergiler dışında Türkiye’de çıkan diğer dergiler konusunda bilgim yoktu. Sivas’ta çevremde dergi ve edebiyatla ilgili kimse yoktu. Mortaka dergisinin adını gördüm bir yerde. Web sitesini bulup inceledim, güzel bir dergiye benziyordu, abone oldum. Sonra Yolcu dergisine abone oldum. 2008 den sonra şiirim dergilerde yayınlanmaya başlamıştı. Sivas Basınında aktif olarak yazan dostum Osman Çelik ile tanıştım. Sivas Postası Gazetesinin sponsorluğunda iki haftada bir çıkan 24 sayfalık bir dergi olan Poyraz Edebiyat Dergisini çıkarmaya başladık. Editörü olduğum Poyraz Edebiyat için Aziz Şeker’i az görsem bile Orhan Karahan, Osman Çelik, İlkay Coşkun’la sık sık bir araya geliyorduk.
İlk deneysel şiirim 2009 yılında yazdığım Müberra’dır. Aynı cümlelerden oluşan iki üçgen sütundan oluşan bu şiirde, birinci sütunun ilk cümlesi, ikinci sütunun son cümlesidir. Kelimeleri hem yatayda, hem de dikeyde anlamlı olacak şekilde yerleştirmek, satranç oynarken ikinci-üçüncü hamleleri düşünmeye benziyordu. Bu tarz kelime oyunlarını sevmemde sayısalcı olmamın etkisi olabilir. Belki de az kalsın üniversiteden atılmama neden olacak, 4’er kere alarak ancak geçebildiğim matematik derslerine olan özlemim! Rüyaya giren şey şiire de girebilir.
Müberra’yı Mortaka Dergisine yolladım. Yaşar Bedri Özdemir, Kış 2009 sayısında yayınladı. Müberra tarzında çok sayıda şiir yazdım. Deneysel şiirlerimin ilk örnekleri Poyraz, Mortaka, Göç, Temrin, Varlık, Yolcu, Ihlamur, Hayal Bilgisi, Kuyu, Müsvedde, Habis, Hürriyet Gösteri Sanat dergilerinde yayınlandı. İlk çalışmalarımı yayınladıkları için isimlerini zikrettiğim dergilerin dışında deneysel çalışmalarım daha sonra başka dergilerde de yer aldı.
Aslıda deneysel şiire girişimi sizin sorunuzda yer alan “Bir nehrin denize doğru çekilişi gibi” cümlesi güzel ifade ediyor. İlk deneysel şiirimden sonra aradan geçen 8 yılda çok sayıda deneysel-görsel şiire imza attım. Saymadım ama 200 civarı olduğunu düşünüyorum.
Somut şiir bu çağda görselliğin ön planda oluşuna bir tepki olabilir mi? Görselliği şiire eklemek, resim araçlarını yazıya dökmek biraz? Deneysel şiirde bu ikonik duruş ona muazzam bir hareket de katıyor aynı zamanda. Tarihsel gelişimine baktığımızda mesela Dadaistlerde ve bizde Osmanlı’da enteresan örnekler görüyoruz. Somut şiir II. Dünya savaşı sonrasında ortaya çıkmış ve gittikçe yaygınlaşmış. Ama ondan önce Hellenistik ve Roma dönemlerinde dahi somut şiir örneklerine rastlanıyor. 19. ve 20. yüzyıllarda Mallarme ve ee. cummings’in deneysel şiir çalışmaları mevcut. Almanya ve İsveç’te bu alanda önemli çalışmalar varken bizde Avrupa’daki gibi bir akım oluşmamış daha çok bireysel çabalar görüyoruz onun yerine. İlhan Berk, Behçet Necatigil’deörneğin.Bizde bir akım olarak belirmeyişini, uluslar arası bu harekete katılmayışımızı neye bağlamalıyız?

Ut Picture Poesis kavramı görsel dille şiir dilinin doğrudan bir ilişkisi olabileceğini savunan kavram. Bu güne kadar yapılan örnekleri ele alarak “somut şiir şiir midir?” sorusunu soracağım.Güçlü bir şiir dili olmadan harfleri eğip büküp ortaya görsel çıkarmak çalışmanızı ne kadar şiir yapar ki?
Somut şiir örneği diye sunulan kimi çalışmalarda, cümleyi bırakın doğru dürüst kelime bile bulunmuyor. Batıda yapılan örneklerde, çağımızda tasarımcı gençlerin yapmaya çalıştığı örneklerde genel durum böyle. Bir sayfayı c harfi ile doldurmak, en son c yi ters yazmak, birşey anlatır, katılıyorum ama, bu çalışmayı ne kadar şiir yapar? Dünya Edebiyatını düşündüğümüzde dergilerde, kitaplarda, internet sitelerinde sergilenen çalışmaların ne kadarı şiir? Şiirin mutlak tanımının yapılamıyor olması, her şeye şiir deme yetkisini vermez kimseye. Sanatta iki kere iki dört etmiyor bunu kabul ediyorum ama iki kere iki en azından beş ya da altı yapsa.
Bu güne kadar gördüğüm somut şiir denilen eserlerin yüzde 95’ı şiir değildi. Kalan yüzde 5 için sorunuzu cevaplayacak olursam, şiire görsellik eklemenin birçok nedeni olabilir. 1) Söze olan muhalefet 2) Sanatın sınırlarını aşma çabası. Az olanı ortaya çıkarmak için şiiriÜcra’Daaramak 3)Sözü saklamak 4) Edebiyat camiasında erk oluşturmaya çalışanlara, alın size şiir tepkisi vb. devam eder. EugenGomringer gibi yazarlara göre somut şiir ezberlenebilir, çünkü belleğe bir nesne gibi görüntüsü kazınacaktır.
Biraz konu dışına çıkacağım ama hemen geri döneceğim konuya. Poyraz Edebiyat dergisini çıkardık, yıllardır sağa yakın, sola yakın, ikisine de uzak Allah’a! yakın dergileri takip ediyorum. Her camia kendi şairini üretme çabasında. Dernekler kendine yakın insanlara ödül veriyor, yani kendilerine. İncelediğim 30 dergi içerisinde en amatör dergi hangisi diye sorsalar adını vereceğim dergi, İLESAM’dan dergicilik ödülü almıştı da ortadan ikiye yarılmıştım. Adı Geçmeyen Dergi zaten sunuş yazsında kendilerine gönderilen eserlerin sırasıyla yayınlanacağını söylüyordu. Yani hiç eleme ve kaliteden bahsetmeden. Cumhurbaşkanlığı şiir ödülünü alan şairlerden birisinin bir şiirini ezbere okumayın ama bu şairlerin bir şiirinihatırlıyor musunuz? Hatırlamıyorsanız,sorun var ama üzülmeyin sorun sizde değil. Ödülde sorun var. Bence siyasi partiler haricinde tüm kurumların, derneklerin ödül vermesi yasaklanmalı bu ülkede.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde hat ve tezhip sanatında olduğu gibi, görsel deneysel şiir alanında da has örnekler var. Ağaç ağaçağaç…yazarak, ağaç şekilli ucubelerin aksine, ecdatgörsel şiirlere nice beyitleri sığdırmış. İbrahim Hakkı Hazretlerinin Marifetname kitabında metnigörselle birlikteifade eden örnekler var. 16.yüzyıl şairlerinden Fedai’ye ait olan ‘Esar’ıGayb’ başlıklı manzumeyi, 17.Yüzyılda Şahin Giray’ın dairesel görsel çevresinde yazdığı şiiri görsel-deneysel şiire örnek verilebiliriz. Özer Şenödeyici tarafından hazırlanan Osmanlının Görsel Şiirleri isimli kitabı öneririm.
İlhan Berk, Behçet Necatigil, Metin Altıok, Cahit Koytakgibi şairlerin bir kaç örnek yapmış olması bu şairlerin deneysel-görsel şiirebüyük katkı sağladıkları anlamına gelmez.
Deneysel-görsel şiir bizde niçinbir akım olarak belirmedi sorusuna ise şöyle cevap verebilirim. Deneysel şiirin akım olması zor çünkü deneysel.Deneyin amacı zaten var olan şeyi tekrar etmek değil, olmayanları ortaya çıkarmak için çaba sarf etmektir.
Bir şair ortaya çıkardığı bir şiir yapısı üzerinde ısrarla durabilir. Bu tarz o şairinpoetikasıolabilir. Yaptığım üçgen ve ters simetrisinden oluşan şiirleri (Şair Hüseyin Alemdar bir yazısında Yusuf Bal’ın Ücra İşlemleri olarak isimlendirmişti) herkes yazarsa zaten klasik olarak algılanırdı.

Da’ya dönecek olursak, kapağında bir kedi var. Okuduğumda ise bir aşk şiiri o. Kedi imgesi üzerinden anlatılınca bu aşk, insan onu okurken biraz da kedi sever gibi hissediyor.Somut şiir çalışmalarınızda dili ele geçirme, şiirin özsuyunu sayfaya akıtma gibi bir arzu söz konusu olabilir mi? Şiiri doruğa çıkarma? Şiir yazarken bir yelkenli yapmışsınız mesela? Rüzgârı da hissediyor insan orada…

Da’nın kapağında yer alan kedi görselindeki şiir farklı çağrışımlar yapabilir. Mesela kitapçıda karşılaştığım birisi kapaktaki harita nerenin haritası diye sordu. Kitapçı beni kendisine takdim edince önce bana “bu kitaptaki şiirleri siz mi yazdınız” diye sordu. Evet dediğimde ise bu sefer “hepsini mi siz yazdınız?” diye ekledi. Kapakta görsel olarak bir kedi var, ancak bir de kedinin duruşu var. Oturmuş, kafasını yana çevirmişkedi. Benim için şiire olan ilgi kedinin duruşunda başlıyor. Bu şiiri 2013 yılında yazmıştım. Dergide yayınlanması ise 3 yıl sonraya nasip oldu. Daha önce çok beğendiğini ve yayınlayacağını söyleyen bir derginin yayın yönetmeni muhtemelen dergiye sığdıramamış olmalı ki o dergide yer almadı.3 Yıl sonra Amasya’da Külliye Dergisi çıkaran dostum Mustafa Ayvalı tarafından yayınlandı.
Şunu savunuyorum. Deneysel Şiir, Somut Şiir, Görsel Şiir adı ne olursa olsun şiir olması için,
1) Metin içermeli 2) Metin şiir olmalı. Şiirinizi görme engelli birisi dinleyemeyecekse resim sergisine götürün.Kabul ederlerse.Daha olmadı, şehrin meydanına heykel diye dikin.
Kendine şair yazar öneki koyarak sosyal medyada hesap açanları komik buluyorum. Dergide yazsa bileTürk şiirine mâl olmuş bir tane eseri olmayan şair-yazarların olduğu ortamda, hangi metnin şiir olduğuna, kimin şair olduğuna okur karar versin.
Görselliği olan şiirler yazarken sanatı bir bütün olarak düşünme arzum ön plana çıkıyor sanırım. Bir de biçimsel anlamda yeni şeyler ortaya çıkarabilmek. Eğer yeni eserler ortaya koyamayacaksak neden yazalım ki? Apartman dairelerinin içerisindeki eşyaların farklı olması yetmiyor, binaların da farklı olmasını istiyorum.

Şiirin okunacak bir şey olmaktan çıkıp algılanacak, duyumsanacak bir gerçeklikolması onu okumayı zorlaştırabilir mi? Şair zaten şiirde, iyi şiirde diyelim, algıları ters yüz eden bir şey yapıyor, görsel şiirde bu etki giderek artabilir de.Böyle bir riskin diyeyim ortaya çıkıyor olması size ne hissettiriyor? Sözcüklerle tasarım yapıyorsunuz bir anlamda çünkü. Yeri gelmişken görsel şiiri nasıl okumalıyız?

Şiir okunacak bir şey olmaktan çıktığı zaman şiir olmaktan da çıkıyor. Şiire görsellik katılması okumayı bazen zorlaştırabilir. Kimi zaman bu yollaşiirlerimi saklıyorum. Kitabı ellerine alıp, biraz çevirip bırakan da olacak, okuyan da.
Okur için ayna olmak isterim. Kendi şiirimi değil onların şiirini yazmayı. Yunus Emre’nin on yaşında ezberlediğim bir cümlesine kırk yaşına gelince hayret ediyorum.Yunus Emre 10 yaşındaki çocuğun ve 40 yaşındaki bir adamın farklı düzeyde anlayacağı iki şiiri aynı metinlere sığdırmış. Aşık Veysel de öyle.
Kelimelerle tasarım yapmayı sevdiğim doğrudur. Özgürlük temalı Kül Kanat şiirimikelebek görseliyle yazmıştım. sUsTası isimli şiirimde Budistlerin Arakan’da işlediği cinayetleri, Türkiye’de yapılan darbeleri, Muhsin Yazıcıoğlu cinayetini, Mavi Marmara korsanlığını, Aşağılık devletlerin PKK aracılığıyla ülkemizde döktüğü kanıKurukafagörseliyle işlemiştim. “Girelim cehenneme/ ne çıkar biraz yansak” diye başlayan bu şiirin ağız bölgesinde “hep birlikte susalım en çok çalışan yerimizle” diyerek susarak konuşma vaktinin geldiğini imlemiştim. Bu şiirde zaten dudaklarımız değil, dişlerimiz görünüyor. Bu konuları gül sembolüyle anlatacak değildim.
Görsel şiiri nasıl okumalıyız? Görsel şiiri en çok metinlerden okumalıyız.

Aslında tüm bu sorulardan hariç sormayı önemsediğim başka bir soru var. Her kelimenin, her harfin Gerçek’le, Varlık’la kopmaz, enteresan bir bağı olduğunu düşünürüm. Her harfin bir sese karşılık geldiğini düşünürsek ve sesin de bir enerji. O ki, şiir yazarken siz harflere biraz da matematik ekliyorsunuz yanılıyor muyum? Yani sayıları harflere katmak gibi bir şey bu, ortaya muazzam bir etki çıkıyor. Harfler ve sayılar bu tarz bir bütünsellikle bir araya gelince bizi tuhaf bir eşiğe getiriyor. O imge her ne ise görünen bir ağza dönüşüyor. Artık her şeyle ilgisi olan yeni bir ses çıkıyor ortaya. O sesin bize söylediği nedir? Yani günlük hayatın dışında bir dil o. Bize eşsiz bir güzelliği mi haykırıyor, ümidi mi fısıldıyor? Sayılar ve harfler buluşunca ne oluyor?

Varlık ve var olan şeylerin isimleri arasındaki ilişki konusunda araştırmam olmadı ancak bu konu yıllardır aklımda dolaşıp durur. İsimleri öğrenmenin maddeyi öğrenmede temel olduğunu biliyorum, lakin isimleri bilmenin ne anlama geldiğini halen sorgulamaktayım. Hazreti Ademyaratılmadan önce meleklerin Allah’a “Orada bozgunculuk yapacak ve kan dökecek birisini mi yaratacaksın?” sorusu, Allah’ın Hz. Âdem’e isimlerin hepsini öğretmesi, sonra onları meleklere gösterip: “Haydi davanızda sadıksanız şunların isimlerini bana haber verin” demesi beynimin bir yerlerinde dolaşır durur. Buradan isimleri bilmenin üstünlük olduğu anlaşılıyor. Enerji kelimesini bilmek,sadece potansiyel enerji, kinetik enerji formüllerini ve E=mc2 yi bilmek mi?
Kainatın yaratılışının Allah’ın “ol”emriylegerçekleşmesi, sözün ne olduğu konusunda düşündürücü bir olaydır. Arapça’da“kün”,Hindu inanışlarında “aum (om)” sesi. Kalabalık topluluklara hitap eden liderler, kelimelerini ve seslerini hangi tonda kullanıyorlar da kitleleri bir anda harekete geçirebiliyorlar.
En çok sevdiğiniz şiirleri niçin seviyorsunuz? Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale şehitlerine yazdığı “Şu boğaz harbi nedir? Var mı ki dünyâda eşi?/En kesîf orduların yükleniyor dördü beşi” derken kullandığı sert ünsüz “ş” nin etkisi. Yine bu şiirde geçen mahşer, beşer, şimşek, gerçek vb. Bu şiiri okurken sanki savaştaki sesleri duyar gibi oluyorum. Genel anlamda Türkçemize baktığımızda vahşet, dehşet, savaş, çığlık kelimelerindeki ses de dikkatimi çeker. Arapçada gök gürültüsü anlamına gelen “Rad” sesinde sanki göğün gürlemesini duyarım. İngilizcedesnake, chicken, cow, dog kelimeleri sanki bu hayvanların çıkardığı sesle ilgili. Fuzuli“Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı/Felekler yandı âhımdanmurâdımşem’i yanmaz mı”derken “usandırdı” yerine “bıktırdı” dese olur muydu? Usanmak daha aheste bir ses sanki. Acemi halk şairleribazen kafiye yaptığını sanarak dize sonlarında öyle kötü kelimeler kullanıyorlar ki, kelimeler şekil olarak benzese bile ses olarak da,ruh olarak da uyumsuz.
Ruh demişken, şiirde kullandığınız kelimelere sızan ruh olabilir mi? Yaşamadığımız bir hayata ait kelimeleri kullanmamız itici oluyor bazen. Namazlı abdestli bazı şairlerşiirlerinde “fahişe” kelimesini kullandığında sırıtıyor işte. Camiye gidiyorsan sen camiyi kullan kardeşim. Yine kendisi refah içinde yaşarken şiirlerinde yoksulluktan, emekten dem vuran kardeşlerimizin şiirleri de öyle. Plajda bikiniyle gezerken böyle şiirler yazmasa iyi olur. Şiirin ruhu eksik oluyor sonra. Gerçekten hissedecek kadar büyük kalbiniz yoksa, bilin ki ruhu olmayan her şey ölüdür bu evrende.
Sorunun diğer bölümüyle ilgili olarak, sayılarla harflerin buluşmasını sevmiyorum ama şiirle matematiğin buluşması güzel bir şey. Çoğu insan şiir ve matematik deyince yanlış anlıyor. Yılar önce Van’da çıkan Sınır dergisinde Kahraman Tazeoğlu ile yapılan söyleşi vardı. Şiir ve matematik arasındaki ilişkiyi soran soruya, benim heceleri saymakla işim olmaz anlamında bir şeyler söylüyordu. Matematiği direk heceleri saymak olarak algılamış. Oysa şiirdeki matematik rakamların sureti değil. Şair “ben sıfırım, ama kainatta yerimi bulmalıyım” diyorsa oradaki sıfır rakam değildir. Kainat o kadar büyük ki, sıfırız işte hepimiz. Bilgisayar mühendisibirisi filimin en heyecanlı yerinde ekranı kapatıp, durun her şey 1 ve 0 dan ibaretti dese kim itiraz edebilir. Mevlana “Sen mâdem ki zahiri önü, sonu düşünmektesin, ancak ve ancak bu gam ve neşe alemindesin. Ey hakikatte yok olan! Yok olan; nerede ön, nerede son!” demiş.

Göz Kuşağı adlı kitabınızın kapağında güzel bir göz var. Bu gözü yazmak ve çizmek ne kadar vaktinizi aldı? Yalnızca birkaç saat mi, haftalar mı? Bu soruyla şunu anlamaya çalışıyorum. Bu ruhsal akış aniden gelen karşı konulamaz bir şey mi, yoksa sabırla ilmek ilmek işlenen, safha safha ilerleyen bir süreç mi? Bir de sözcüklerle bir anlamda fotoğraf çekerken imgeye nasıl karar veriyorsunuz? İmgenin kendini ortaya çıkarması söz konusu olabilir mi?

Israrla görsel şiirin okunabilmesi gerektiğini savunmaktayımancak okunması en zor iki şiirimden birisinin Gözkuşağıolduğunu biliyorum. İlerde ben bile okuyamam diye ses kaydı yaptığımı espirili bir dille söyleyebilirim, fakat sesim çok mikrofonik olmadığından o sesi kendime saklayacağım.
Üç ayda bitirdiğim çok şiir var ancak Gözkuşağı’nın ne kadar sürede tamamlandığını hatırlamıyorum. Muhtemelen bir iki ay sürmüş olmalı. Şiirin taslak halini hızlı yazsam bile ayrıntılar üzerinde çalışmam zaman alıyor. Gecenin bir vaktinde uyanarak uçar hızda şiir yazdığım oldu. Sabah devam edeyim diyeyarım bırakıp,sabah kalem oynatamadığım şiirler. Bu şekilde yazdığım şiirlerden “Kimya”aradan 8 yıl geçmesine rağmen halen yarım kalmaya devam ediyor.
Görsel imgeye nasıl karar verdiğim konusunda ise şiiriniçeriğinin etkili olduğunu söyleyebilirim. Örneğin satranç taşlarına benzeyenAt, Kale, Fil, Piyon, Vezir görselinde olan şiirlerin teması savaş ve mücadeledir.
Siyah Atşiirimde“tanrım / isyan et diyorsun / yudumlayıp baruttan kaseyi / kan çıkar yer yüzünde, habil kabil karışsın /isyan et diyorsun kutsal kitapta; kötü olan herşeye”dizeleri konuya hızlı bir giriş yapıyor.

Son olarak Da’da güçlü şiirler var. “Bugün öykü çıkmaz, çekip beni alsan isyanın kucağından, yorulsam seni sevmekten, taze nehirle kalbimi dövsen.” Da, sf, 22.
Bir yerde de şöyle diyorsunuz:
“Belki şiir arının kovanda bal yaparken çıkardığı uğultu
Belki de şiir ilham kuyularının duvarında boynunu eğen yosundu” Da, sf, 39.
Bu güçlü imgeler görselle birleşince ortaya masalsı, fantastik, sınırları zorlayan yeni bir dünya çıkıyor, adeta harfler ülkesinde bir şölen. Soracağım şu ki, şairler bazen tek bir kelimeyi arar durur. Sizin aradığınız tek bir kelime olsaydı farz edelim, deneysel şiirde o neye benzerdi? Nasıl bir desen ortaya çıkardı? Bir gökkuşağı, güneş veya bir dalga denizde? Yeri gelmişken var mı öyle bir kelime sizin için? Tüm harflerin içinde mündemiç olduğu o sözcük nedir sizce?

Kendi şiirlerimle ilgili olarak dikkatimi çeken bir şey var. Alıntı yapılınca cümleler eksik duruyor. Şiir için aradığım kelimeden ziyade aradığım ruh var. Kelime konusunda ise her şairin şiirine yakışan kelimeler var. Çeşmeler Sezai Karakoç şiirine yakışır. Ben matara kelimesini hiç kullanmadım, İsmet Özel kullandı. Benim şiirime yakışan kelime sanırım rüzgar. Rüzgar her yeri dolaşır, kışı görür, baharı görür, sesleri duyar, kuşları sever, çöle kum tanelerini serper ve bir gün her şey sustuğunda, o da susar.

Aksisanat adına teşekkür ederim.

 

YUSUF BAL
1975 yılında Sivas’ta doğdu. 1999 yılında Ortadoğu Teknik Üniversitesi Biyoloji Öğretmenliği bölümünden mezun oldu.
Poyraz Edebiyat Sanat Kültür Dergisinin editörlüğünü yürüttü (20 Sayı, 2009-2012). Şiirleri ve yazıları Poyraz, Ayvakti, Akpınar, Amanos, Ayna İnsan, Berceste, Edebiyat Ortamı, Erciyes, Eliz, Göç, Ihlamur, Hayal Bilgisi, Habis, Hürriyet Gösteri Sanat, Kurşun Kalem, Kuyu, Külliye, Mahur Beste, Mavi-Yeşil, Mortaka, Mühür, Müsvedde, Nif, Papirüs, Sınır, Sunak, Şiir Vakti, TabutMag, Temren, Temrin, Varlık, Yolcu dergilerinde yayınlandı.
2011 yılında “Ücra İşlem” isimli kitabı Ötüken Neşriyat tarafından, 2013 yılında “Gözkuşağı” isimli eseri Şiir Vakti Yayınları tarafından yayınlandı. Sivas Postası, Sivas Times ve Sivas İrade Gazetelerinde Edebiyat Sayfaları hazırladı. Deneysel ve görsel biçimleri dahil ettiği şiirleriyle özgün bir tarz oluşturan şairin şiirleri dergiler dışında çeşitli şiir yıllıklarında ve antolojilerde de yer aldı.
Kitapları:
Ücra İşlem (Şiir, Kasım 2011, Ötüken Neşriyat)
Göz Kuşağı (Şiir, Nisan 2013, Şiir Vakti Yayınları)
Da (Şiir,Haziran 2017, Ferfir Yayınları)

Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
admin
admin

Related Posts

Etos 3. Geleneksel Şiir Yarışması Başlıyor…

2 Kasım 202533 Views

AYDAN AY’DAN YENİ KİTAP: “HARFLERİN FISILTISI”

2 Kasım 202530 Views

“Boğaz’da Kara Gölgeler” Raflarda

2 Kasım 20257 Views

Comments are closed.

Aksisanat Reklam
SOSYAL MEDYADA BİZ
  • Twitter
  • YouTube
EN ÇOK OKUNANLAR
ANA

Etos 3. Geleneksel Şiir Yarışması Başlıyor…

By admin2 Kasım 2025

Etos 3. Geleneksel Şiir Yarışması başlıyor. Bu yılın teması Yanılsama(lar) … Basın Bülteninden: Hayat, bir…

AYDAN AY’DAN YENİ KİTAP: “HARFLERİN FISILTISI”

2 Kasım 2025

“Boğaz’da Kara Gölgeler” Raflarda

2 Kasım 2025

Temiz Yürüyüş Etkinlikleri Devam Ediyor…

31 Ekim 2025

Güncellemelere Abone Ol

Sanat, haber, söyleşi, tv ve edebiyat dünyası hakkında en son yaratıcı haberleri alın.

Blog Authors
avatar for
Aydın Şimşek
Ayşe Özgür Aydoğan
Berna Olgaç
Burak Tokcan
Çağla Göksel Çakır
Derya Balcı
Engin Turgut
Esra Sağlık
Gönül Ak
Hasan Öztürk
İbrahim Ekrem Keleşoğlu
İsmail Cem Doğru
Koray Feyiz
Mahir Karayazı
Mustafa Ergin Kılıç
Neslihan Yalman
Nil Dilan Karaca
Özge Doğar
Özlem Tezcan Dertsiz
Şerif Fatih
Vildan Çetin
Zerrin Saral
EN SON HABERLER

Etos 3. Geleneksel Şiir Yarışması Başlıyor…

2 Kasım 2025

AYDAN AY’DAN YENİ KİTAP: “HARFLERİN FISILTISI”

2 Kasım 2025

“Boğaz’da Kara Gölgeler” Raflarda

2 Kasım 2025
AKSİSANAT
AKSİSANAT

Kültür, Sanat, Edebiyat, Sinema, Şiir, Müzik ve Daha Fazlası Aksisanat.com 'da...

İletişim:
Email: info@aksisanat.com
WhatsApp: +90 545 545 84 00

Son Yazılar
  • Etos 3. Geleneksel Şiir Yarışması Başlıyor…
  • AYDAN AY’DAN YENİ KİTAP: “HARFLERİN FISILTISI”
  • “Boğaz’da Kara Gölgeler” Raflarda
  • Temiz Yürüyüş Etkinlikleri Devam Ediyor…
  • CEREN AVŞAR’IN ZİHİN İPLERİ’NE DOLANAN ŞİİRLERİ ÜZERİNE
  • Güneşli Bir Düş Okuruyla Buluştu…
SON YORUMLAR
  • Ankara’nın Delileri / Ali Hikmet Eren için JB
  • 2016 Jan Michalski Edebiyat Ödülü Gospodinov’un için JasonTunda
  • Zeytin Akademi’den Yeni Dosya: Halikarnas Balıkçısı… için ScottAbith
  • Burak Tokcan’ın Son Şiir Kitabı: “Renksiz Aşklar Coğrafyası”na Yolculuk için Myles Barr
Facebook X (Twitter) Instagram YouTube WhatsApp
  • HABERLER
  • AKSİSANAT TV
  • GÜZEL SANATLAR
  • EDEBİYAT
  • SİNEMA
  • MÜZİK
  • ÖDÜLLER
  • ÖNERİLER
  • ETKİNLİK
  • PERFORMANS
  • POPÜLER KÜLTÜR
  • DOSYA
  • ÇEVİRİ
  • SORUŞTURMA
  • SÖYLEŞİ
  • TELEVİZYON
  • TİYATRO
  • YAYINLAR
  • YAZI
  • KÜNYE
  • İLETİŞİM
© 2025 aksisanat.com. Designed by GF MEDYA

Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.

Sign In or Register

Welcome Back!

Login to your account below.

Robot olmadığınızı kanıtlayın


Lost password?