Kader Bolat: Olağanüstü bir dönemden geçtiğimiz şu günlerde, diğer alanlarda olduğu gibi edebiyat dünyasında da birçok zorluk yaşandı. Pandemiyle birlikte, kitapların basımından tutun da dergilerin dağıtımı gibi konularda birçok sorunla baş etmek zorunda kaldı yayıncılar. Siz, Yeni e ailesi olarak bu sorunlarla nasıl başa çıktınız? Nasıl bir yol izlediniz?
C. Hakkı Zariç: Öncesinde kısa bir zaman evlere çekilip geri geleceğimizi düşünmüş olmalıyız ki, kapanmaya pek hazırlıklı değildik. Kovit 19 pandemisinin küresel etkileri hepimizi eve mecbur kıldı ve 2020 Nisan, Mayıs ve Haziran sayılarını matbaaya göndermemeyi tercih ettik. Hem basım ve dağıtım olanaklarını/ çalışanlarını zor durumda bırakanlardan biri olmak istemedik hem de okuyucuya dijital yollardan ulaşmanın, pandemi ve eve kapanma koşullarında, daha anlaşılır olduğunu düşündük. Dergimizi üç sayı dijital yayımladık ve hemen ayın başında okura açtık. Ulaşımı, okunması ve paylaşılması için olanaklar yarattık. Ne kadar çözüm oldu ne kadar başardık bu da okurun taktiridir.
Kader Bolat: Pandemi süreci, dergicilikte de yeni çığırlar açılmasına yol açtı. Bu dönemde sanal platformlar, e- dergiler, sesli e-dergiler, fanzinlerde artış gözlendi. Bu durumu dergicilik adına nasıl değerlendiriyorsunuz?
C. Hakkı Zariç: Pandeminin bahsettiğiniz çığır açılmasında ne kadar etkili olduğunu ölçmek bira zor olsa gerek. Bir yanıyla söyleşilerin ev içlerine çekildiği mutlak. İmza günlerinin yerini Zoom toplantıları aldı. Bunun iyi ve kötü yönleri var elbette. Gelecek zamana nasıl bir algı bırakacağını ve edebiyatı, yazarı ve okuru nasıl etkileyeceğini hep birlikte göreceğiz. Öte yandan dergilerin, fanzinlerin, sesli dergilerin vs. arttığını görmek elbette mutluluk verici. Niteliğinden bağımsız olarak yazar ve şairlerin kendi platformlarını oluşturması, söz söyleme ve var olma ısrarını dile getirmeleri edebiyatımız için her zaman geniş olanaklar sunmuştur. Nedret Gürcan, Şairler Yaprağı dergisini 1954-57 yılları arasında 36 sayıyı Dinar’da çıkardı ve o dergi edebiyatımızın vazgeçilmezleri arasında değil midir? Ya da Küllük dergisi sadece ve sadece bir sayı çıktı ve Orhan Veli’nin Tahattur şiiri orada muzip muzip gülümsüyor. Şair ve yazar arkadaşlarımızın her birinin kendi çabalarıyla çıkardıkları dergiler de gelecek zamana olan güvenimizi diri tutmamıza için ciddi bir neden. Dergicilik edebiyatımızın gür sesi olageldi her zaman ve bunun devam ettiğine tanık olmak mutluluk verebilir ancak.
Kader Bolat: Biliyoruz ki dergiler, edebiyatın mutfağıdır, can suyudur. Çok sayıda edebiyat dergisi basılıyor. Ülkemizde yeterince dergi okuru var mı? Bu konudaki görüşleriniz ve değerlendirmeleriniz neler?
C. Hakkı Zariç: Memleketimizin çeşitli illerinde dergiler yayımlanıyor. Bursa’da Eliz Edebiyat ve Akatalpa geliyor aklıma, ne kadar çok zamandır yayında oldukları malum. Sincan İstasyonu uzakta değil Ankara’da yayımlanıyor. Bireylikler’i Kayseri’den takip ediyoruz ama 98. sayısından itibaren artık çıkmayacağını ilan etti. Edebiyat Nöbeti, taa Samsun’dan ses veriyor. Yukarıda da bu sorunun yanıtını vermeye çalıştım. Her dergi, kendi okuruna sesleniyor ama hem okur dergiden öğreniyor hem de dergi okurdan öğreniyor. Bu karşılıklı bir öğretme ve öğrenme süreci. Biz de dergilerden ve okurdan öğreniyoruz elbette. Ama bir zamandır çoğalmakta olan ve nitelik olarak da çıtayı yukarılara taşıyan elektronik dergilerin olduğunu bilmek yeni bir okur-yazarlık edimi sunuyor bize. Tüketmek ve hız üzerine kurulu değil bu dergilerin çoğu, var olmak ve yeni bir söz söylemek üzerine kurulu. Okurun anlık tepkisi de bu biçimin kendini bulması ve organize etmesi için elverişli bana kalırsa.
Okuyana ve yazana selam olsun!
Soruşturma dosyasına katkı sunduğunuz için teşekkürler.
C. Hakkı Zariç:
5 Ocak 1972’de Susuz’da doğdu. Düşünceleri nedeniyle yaklaşık on yıl tutuklu kaldı. Arkadaşlarıyla birlikte “Ağır Ol Bay Düzyazı” dergisini çıkardı.
KHK ile kapatılan Evrensel Kültür dergisi ve Evrensel Basım Yayın’da editördü. İzlek, Öteki-siz, Varlık, Yasakmeyve, Rüzgâr, Bireylikler, Yeni e, Eliz Edebiyat gibi dergilerde yazı ve şiirleri yayımlandı, yayımlanıyor. Yazdıkları çeşitli dillere çevrildi, uluslararası festivallerde konuk oldu. Hayat TV’de yayınlanan “Zaman Işık Kelimeler” adlı edebiyat belgeselinin yönetmenliğini yaptı. Bir vakıfta çalışmakta, Yeni e dergisinde ve Manos Kitap’ta editörlük yapmakta, Evrensel gazetesinde pazar yazıları yamaktadır.
Kitapları:
Ağzımızın Yanmışlığıyla-1999, Keşke Hiç…-2001, Şairlere Mektuplar- 2006, Senli- 2006,
Sıfır 2014, Utanç ve Onur- (Ortak Kitap) 2015, Toz Kadınları- 2015, Zona- 2017, İhtar- 2019
Ödülleri:
“Keşke Hiç…” şiiriyle Mısralık 2000 Gençlik Şiir Ödülü’nü aldı. 2008 Behzat Ay Yazın Ödülü’nde 2.lik ve BUYAZ 2017 Şiir Onur Ödülü’ne değer görüldü.
Üyesi olduğu Türkiye Yazarlar Sendikası’nın 19, 20 ve 21. dönem genel sekreterliğini yürüttü. PEN Yazarlar Derneği üyesidir.