Savaş! Ama SOSyal medyama dokunma.

Bütünleşik pazarlama iletişiminin reklam ayağında yaratıcı işler üreterek hayatını sürdürdüren bir yazar olarak önemli markaların manüplasyon gücünün her zaman farkında olmuşumdur. Ancak çok değil, bundan 5 sene önce biri deseydi ki, markaların gücünü dev aynası efekti ile büyüten sosyal medya kanalları, bir savaşın sona erdirilmesi için önemli bir baskı gücü haline dönüşecek, itiraz etmezdim ama acabalı düşüncelerle dinlerdim.

Evet: Rusya’nın Ukrayna’ya karşı açtığı savaşta, geldiğimiz noktadan bahsediyorum.

Uluslararası para piyasalarında swift işlemlerine bloke konulması, batı ülkelerinin Rusya ile tüm ekonomik ilişkilerini askıya alması bilindik konular. Ekonomik yaptırımlar oldukça sert. Öyle ki, artık Türkiye’de bile Rusya’dan alınan Visa ve Mastercard özellikli kartlar çalışmıyor. Rus halkının önemli bir kısmının Putin’i desteklediği ve desteklemeyenlerin de baskı rejiminden korktuğu için büyük protestolarda bulunamadığı biliniyor.

Fakat geldiğimiz noktada işler sarpa sarmaya başladı. Putin ve ekibi çok stratejik bir hareketle, Facebook ve Instagram’ın sahibi Meta’yı şeytani düşmanları ilan etti. Ardından Twitter, Tik Tok gibi uygulamalarla birlikte yasakladı. Netflix de tahmin edilebilir bir hamle ile bu kervana katıldı.

İşte burada zurnanın zart dediği yere gelindi. Rus sosyal medya kullanıcıları, özellikle bu mecralardan büyük paralar kazanan, Türkçede Etkileyen Kişiler anlamına gelen influencer’lar,
göz yaşlarına boğularak* bu ayrılığı takipçilerine duyurdu. İstisnaların çok az olduğu, her şeyin bir gösteri meydanında gibi pazarlandığı bu meslektekilerin bir kısmı, bu güne dek insanların hassas oldukları konulardan dahi yalan veya aşırı duyar kasan hikayeler üreterek büyük kazançlar elde etmeleri ile ünlüydü. Türkiye’de de benzerlerini görüyorsunuzdur. Dünyada ne olup bittiği pek de umurlarında değildi, demek istiyorum.

Ancak bu yasaklar ile Influencer’ların ekmek kapıları kapanmakla kalmadı, aynı zamanda bu mecralarda desteklendikleri markalardan da büyük darbeler aldılar. Sosyal medya kanallarının yayınlarının durdurulacağı duyurulurken, Louis Vuitton gibi önemli lüks tüketim markaları da ülkedeki mağazalarını kapatma kararı aldı. Ee, ne olmuş yani demeyin hemen. Örneğin bu markanın 5’i İstanbul’da, 1 tanesi Bodrum’da olmak üzere Türkiye’de sadece 6 mağazası bulunurken, Rusya’da 124 mağazası vardı. Doğru bir kıyaslama yapmak isteyenlere markanın anavatanı Fransa’da bile 20 mağazası olduğu bilgisini vereyim. Nasıl bir pazardan bahsettiğimi siz tahmin edin.

Lüks tüketim markalarının ardından farklı alanlarda faaliyet gösteren irili ufaklı ancak etkili markalar da ardı ardına ülkeden çekilme kararı almaya başladı. Ebay, Amazon, Fedex, Unilever, Mc Donalds, Heineken, Lufthansa, Disney, Warner Bros, Starbucks, Adidas… aklıma gelen örnekler.

Bu vedalara salya sümük ağlayarak karşı çıkan Influencer’ların tarzında olmasa da, sanatçılar da kayıtsız kalmadı . Bu karşı çıkışlar, yaratıcılığımızı besleyen önemli eserlerin ortaya çıkmasına da vesile oldu. En orijinal bulduğum işlerden biri de Çekyalı sanat yönetmeni Vaclav Kudelka ** tarafından üretilenler. Instagram hesabının linkine yazının sonunda ulaşabilirsiniz. Kudelka, hepimizin aşina olduğu büyük markaların logo, isim ve sembollerini değiştirirken, kelime oyunları da yaparak espirili bir dille anlatmış Rusya’dan çıkışlarını. Biraz İngilizce bilgisi gerekiyor anlamak için, farklı ve yaratıcı işleri sevenlerin de hoşuna gideceğini düşünüyorum.

Geldiğimiz noktada, sosyal medyanın gücü ve önemi yadsınamaz durumda. Sadece boş vakit geçirme alanı olarak düşünenlerin, takkeyi önlerine koyup tekrar düşünmeleri şart. Ülke devirip, savaş başlatacak veya sonlandıracak güce erişmiş iletişim kanalları bunlar. Otoriter rejimler halkı manipüle etmek ve dilediklerince yönlendirmek istediklerinde, ilk saldırdıkları alanlar. Sadece eğlenceyi değil, siyaset, ekonomi, kültür ve sanatı yani toplumu yönlendirme gücüne sahip. Yeni ve çok etkili bir toplum mühendisliği yöntemi. Influncer, TikTokçu diyerek hafifseyip geçmemek gerekiyor. Bu alanları kullananların entelektüel seviyelerinin artması ve Kudelka’nın işlerinde olduğu gibi zamanın ruhuna uygun ve hatta ileri taşıyan eserlerin toplumun önüne çıkarılması çok önemli, demek istiyorum.

Yazımı bitirmeden TikTok’u aşağılayan kitleye kötü bir haber vereyim. Bu sene Cannes Film Festivali’ne TikTok sponsor olmuş. Yoksa siz hala markanıza, biz TikTok videosu çekmiyoruz, atarı mı yapıyorsunuz?

*
https://www.cnnturk.com/amp/dunya/instagrama-erisim-kapandi-rus-blogger-aglayarak-isyan-etti