Close Menu
AksisanatAksisanat
  • ANASAYFA
  • HABERLER
    • Edebiyat Haberleri
    • Sinema Haberleri
    • Tiyatro Haberleri
    • Müzik Haberleri
    • Güzel Sanatlar Haberleri
    • Televizyon Haberleri
  • YAZI
    • Edebiyat Yazıları
    • Kitap Yazıları
    • Sinema Yazıları
    • Tiyatro Yazıları
    • Müzik Yazıları
    • Güzel Sanatlar Yazıları
    • Televizyon Yazıları
  • SÖYLEŞİ
    • Edebiyat Söyleşi
    • Sinema Söyleşi
    • Tiyatro Söyleşi
    • Müzik Söyleşi
    • Güzel Sanatlar Söyleşi
    • Televizyon Söyleşi
  • ETKİNLİK
    • Edebiyat Etkinlikleri
    • Sinema Etkinlikleri
    • Tiyatro Etkinlikleri
    • Müzik Etkinlikleri
    • Güzel Sanatlar Etkinlikleri
    • Televizyon Etkinlikleri
  • ÖDÜLLER
    • Edebiyat Ödülleri
    • Sinema Ödülleri
    • Tiyatro Ödülleri
    • Müzik Ödülleri
    • Güzel Sanatlar Ödülleri
    • Televizyon Ödülleri
  • YAYINLAR
    • Kitap
    • Dergi
  • AKSİSANAT TV
  • BİLGİ BANKASI
  • SORUŞTURMA
    • Satır Başı
    • Öykü Zamanlığı
  • DOSYA
  • EDEBİYAT
    • Edebiyat Haberleri
    • Edebiyat Söyleşi
    • Edebiyat Yazıları
    • Edebiyat Etkinlikleri
    • Edebiyat Ödülleri
  • SİNEMA
    • Sinema Haberleri
    • Sinema Söyleşi
    • Sinema Yazıları
    • Sinema Etkinlikleri
    • Sinema Önerileri
    • Sinema Ödülleri
  • TİYATRO
    • Tiyatro Haberleri
    • Tiyatro Söyleşi
    • Tiyatro Yazıları
    • Tiyatro Etkinlikleri
    • Tiyatro Önerileri
    • Tiyatro Ödülleri
  • MÜZİK
    • Müzik Haberleri
    • Müzik Söyleşi
    • Müzik Yazıları
    • Müzik Etkinlikleri
    • Müzik Ödülleri
  • GÜZEL SANATLAR
    • Güzel Sanatlar Haberleri
    • Güzel Sanatlar Söyleşi
    • Güzel Sanatlar Yazıları
    • Güzel Sanatlar Etkinlikleri
    • Güzel Sanatlar Ödülleri
  • TELEVİZYON
    • Televizyon Haberleri
    • Televizyon Söyleşi
    • Televizyon Yazıları
    • Tv Önerileri
    • Televizyon Ödülleri
    • Televizyon Etkinlikleri
  • ÖNERİLER
    • Okuma Önerileri
    • Tv Önerileri
    • Sinema Önerileri
    • Tiyatro Önerileri
    • Sergi Önerileri
  • POPÜLER KÜLTÜR
  • ÇEVİRİ
    • Şiir Küre
  • YAZARLAR
  • PERFORMANS
    • Hanım-Efendiler
    • Matris Şiir
    • Dada Günlükleri
    • Şairler Sözlüğü
  • İLETİŞİM
  • KÜNYE
Facebook X (Twitter) Instagram YouTube WhatsApp
Facebook X (Twitter) YouTube Instagram WhatsApp
AksisanatAksisanat
YAZARLAR Giriş
  • ANASAYFA
  • HABERLER
    1. Edebiyat Haberleri
    2. Sinema Haberleri
    3. Tiyatro Haberleri
    4. Müzik Haberleri
    5. Güzel Sanatlar Haberleri
    6. Televizyon Haberleri
    7. View All

    Çıngıraklı Sokak, üç yaşına doğduğu sokakta bastı…

    28 Ocak 2025

    “Sinema Endüstrisi ve Akademi” Başlıklı Çalıştay başlıyor…

    30 Kasım 2024

    ÇINGIRAKLI SOKAK, “HEYBELİADA SANATORYUMU HALKINDIR!” DEDİ

    26 Kasım 2024

    Şiir Yolculuğu Etkinliği – Ümit Yaşar Oğuzcan Durağı

    5 Kasım 2024

    Fotofilm 6. Uluslararası Kısa Film Festivali Ödülleri Sahiplerini Buldu

    19 Mayıs 2025

    Bergen En Çok İzlenen Film Oldu…

    9 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Saatleri Ayarlama Enstitüsü Tiyatro Sahnesinde

    19 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Özgür Akdemir, “Zalım Seni” adlı çalışmasını, sevenlerinin beğenisine sundu!

    8 Nisan 2024

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Fotofilm 6. Uluslararası Kısa Film Festivali Ödülleri Sahiplerini Buldu

    19 Mayıs 2025

    Çıngıraklı Sokak, üç yaşına doğduğu sokakta bastı…

    28 Ocak 2025

    “Sinema Endüstrisi ve Akademi” Başlıklı Çalıştay başlıyor…

    30 Kasım 2024

    ÇINGIRAKLI SOKAK, “HEYBELİADA SANATORYUMU HALKINDIR!” DEDİ

    26 Kasım 2024
  • YAZI
    1. Edebiyat Yazıları
    2. Kitap Yazıları
    3. Sinema Yazıları
    4. Tiyatro Yazıları
    5. Müzik Yazıları
    6. Güzel Sanatlar Yazıları
    7. Televizyon Yazıları
    8. View All

    Hüseyin Kalyan Yazdı: Şerif Fatih, Hakikat Yolunda Bir Münzevi

    7 Ağustos 2022

    Gezi – Demet Kurt Güngör: Kurdun Kirpikleri

    29 Haziran 2020

    Şiir Taşı: Toprağın Bağrındaki Nişan

    22 Haziran 2020

    Ertan Mısırlı’dan Bir “Baba” Anı

    20 Haziran 2020

    İÇİ HİKÂYELERLE DOLU KISACIK BİR KİTAP: KALPTEN GELEN ARMAĞAN ve YENİ TOHUMLAR, YENİ HAYAT

    19 Mayıs 2025

    Hüseyin Kalyan Yazdı: Şerif Fatih, Hakikat Yolunda Bir Münzevi

    7 Ağustos 2022

    Erinç Büyükaşık Kitapları Liman Yayınevi’nde…

    3 Şubat 2022

    Burası Henüz Hiçbir Yer – Ferit Sürmeli

    19 Şubat 2021

    FLEISHMEN IS IN TROUBLE

    13 Nisan 2023

    Malcolm & Marie

    20 Şubat 2021

    İlknur Atalkın Yazdı: The Queen’s Gambit

    29 Aralık 2020

    Ustalar Resmî Geçidi: Celal Tan ve Ailesinin Aşırı Acıklı Hikâyesi

    25 Aralık 2020

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Makamların Efendisi…

    17 Ocak 2022

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Hayat

    19 Mayıs 2025

    İÇİ HİKÂYELERLE DOLU KISACIK BİR KİTAP: KALPTEN GELEN ARMAĞAN ve YENİ TOHUMLAR, YENİ HAYAT

    19 Mayıs 2025

    ŞİİRİ HENÜZ VARLIK’TA YAYIMLANMAYAN ŞAİRLER MANİFESTOSU

    29 Nisan 2025

    BİR İNSANI SEVMEKLE BAŞLAYACAK HER ŞEY

    8 Mart 2025
  • SÖYLEŞİ
    1. Edebiyat Söyleşi
    2. Sinema Söyleşi
    3. Tiyatro Söyleşi
    4. Müzik Söyleşi
    5. Güzel Sanatlar Söyleşi
    6. Televizyon Söyleşi
    7. View All

    BURÇİN LAÇİN ALTAY’DAN MEHMET SAİT İMRET İLE “CAMIN CİĞERE GİTTİĞİ” ŞİİR KİTABI ÜZERİNE SÖYLEŞİ…

    29 Nisan 2025

    ÖZCAN ÖZTÜRK’TEN HAKAN KAYA SÖYLEŞİSİ

    1 Mart 2025

    GÖLGE, GÜNAH VE KEDİ VE GÜNLERLE BOZMAK ÜZERİNE ASLIHAN TÜYLÜOĞLU İLE SÖYLEŞİ

    26 Ekim 2024

    BURÇİN LAÇİN ALTAY’DAN ZERRİN SARAL SÖYLEŞİSİ

    21 Ekim 2024

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    İsmet Yazıcı’dan Özcan Özcan Söyleşisi…

    1 Mayıs 2024

    Fotoğraf Sanatçısı Özlem Dikel Aksisanat’ın Sorularını Yanıtladı…

    1 Mayıs 2024

    Rabia Çelik Çadırcı Ressam Orçun Çadırcı İle Konuştu…

    31 Mart 2024

    İSMET YAZICI’DAN SETENAY ÖZBEK SÖYLEŞİSİ…

    5 Ağustos 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    BURÇİN LAÇİN ALTAY’DAN MEHMET SAİT İMRET İLE “CAMIN CİĞERE GİTTİĞİ” ŞİİR KİTABI ÜZERİNE SÖYLEŞİ…

    29 Nisan 2025

    ÖZCAN ÖZTÜRK’TEN HAKAN KAYA SÖYLEŞİSİ

    1 Mart 2025

    İsmet Yazıcı’dan Sunay Demircan Söyleşisi…

    18 Ocak 2025

    GÖLGE, GÜNAH VE KEDİ VE GÜNLERLE BOZMAK ÜZERİNE ASLIHAN TÜYLÜOĞLU İLE SÖYLEŞİ

    26 Ekim 2024
  • ETKİNLİK
    1. Edebiyat Etkinlikleri
    2. Sinema Etkinlikleri
    3. Tiyatro Etkinlikleri
    4. Müzik Etkinlikleri
    5. Güzel Sanatlar Etkinlikleri
    6. Televizyon Etkinlikleri
    7. View All

    Şair Çağla Göksel Çakır ve “Ah Mabel” öğrencilerle buluştu

    8 Mayıs 2024

    Şiir Yolculuğu Etkinliği – Turgut Uyar Durağı

    22 Nisan 2024

    Nilüfer Altunkaya’dan Bibliyoterapi Okumaları Atölyesi…

    17 Nisan 2024

    “ŞİİR SUARE”nin konuk şairi ve ressamı Belçika’dan

    28 Mart 2024

    Camille Geri Sayıyor

    14 Mayıs 2018

    Ara Güler’in filmi !f İstanbul’da…

    6 Şubat 2018

    Çağrılmadan Gelen, Garibaldi Sahnesinde…

    19 Ocak 2024

    Saatleri Ayarlama Enstitüsü Tiyatro Sahnesinde

    19 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Şair Çağla Göksel Çakır ve “Ah Mabel” öğrencilerle buluştu

    8 Mayıs 2024

    ‘Yaralarımızı Sarıyoruz’ Etkinliği ‘Amanos Çiçekleri’ Adıyla Kitaplaştı…

    8 Mayıs 2024

    Şiir Yolculuğu Etkinliği – Turgut Uyar Durağı

    22 Nisan 2024

    Nilüfer Altunkaya’dan Bibliyoterapi Okumaları Atölyesi…

    17 Nisan 2024
  • YAYINLAR
    1. Kitap
    2. Dergi
    3. View All

    Koray Feyiz’den Dört Yeni Kitap

    19 Mayıs 2025

    “ANNEMİN HIRKASI” RAFLARDA

    15 Mayıs 2025

    Berna Olgaç’tan yeni kitap: “Görünmez Kalem”

    3 Mayıs 2025

    Güvenme ihtiyacı mı ihanet korkusu mu daha güçlü?

    30 Kasım 2024

    Varlık’ta Bu Ay…

    29 Nisan 2025

    Edebiyatist’in Dosya Konusu “Leyla Erbil”

    8 Mart 2025

    Maraşantiya Dergisinin 15. Sayısı Okuruyla Buluştu…

    25 Şubat 2025

    Varlık’ta Bu Ay…

    28 Ocak 2025

    Burası Henüz Hiçbir Yer – Ferit Sürmeli

    19 Şubat 2021
  • AKSİSANAT TV
    1. Haberler
    2. Söyleşi
    3. Kitap
    4. Şiir
    5. Programlar
    6. Öneriler
    7. Öykü
    8. View All

    İki Taşın Arası, Duvar’da Yayında…

    6 Şubat 2024

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Anlatamıyorum…

    7 Nisan 2023

    Mavi Gözlü Dev

    7 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Saatleri Ayarlama Enstitüsü Tiyatro Sahnesinde

    19 Nisan 2023

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    Murat Batmankaya’dan Okuma Önerileri…

    30 Ekim 2019

    Özgür Çırak’tan Okuma Önerileri…

    27 Ekim 2019

    Aksisanat.com Yenileniyor!

    25 Mart 2023

    ZEYTİN AKADEMİ’DEN YENİ DOSYA: LEYLA ERBİL

    19 Mayıs 2025

    EZBERBOZAN EDEBİYAT DİRENİŞÇİSİ: LEYLÂ ERBİL

    19 Mayıs 2025

    Metnin Direnişi: Leyla Erbil’in Edebiyatında Mücadele

    19 Mayıs 2025

    LEYLA ERBİL’İN ESKİ SEVGİLİSİNDE KENDİLİK SORUNSALI

    19 Mayıs 2025
  • BİLGİ BANKASI

    Gülten Doğruyol İncesu

    11 Ekim 2023

    Burçin Maya Çankaya

    25 Mayıs 2023

    BİR ZAMAN YOLCUSU: AHMET HAMDİ TANPINAR

    14 Nisan 2023

    Derya Balcı

    4 Mart 2023

    Abdülkadir Budak

    29 Ocak 2023
AksisanatAksisanat
Home»YAZI»Zeki Z. Kırmızı: “Kazuo Ishiguro üzerine “

Zeki Z. Kırmızı: “Kazuo Ishiguro üzerine “

adminBy admin19 Aralık 2017Yorum yapılmamış11 Mins Read3 Views
Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
Share
Facebook Twitter LinkedIn Pinterest Email

 kazuo ishiguro üzerine

 Zeki Z. Kırmızı

 2015

 

Ishiguro, Kazuo; Uzak Tepeler(A PaleView of theHills,1982), Çev. Pınar Besen 

Yapı Kredi Yayınları, YK’da Birinci Basım, Ağustos 2012, İstanbul, 161 s.

*

Ishiguro, Kazuo; Günden Kalanlar(TheRemains of theDay,1989), Çev. Şebnem Susam 

Can Yayınları, Birinci Basım, 1993, İstanbul, 255 s.

*

Ishiguro, Kazuo; Beni Asla Bırakma(NeverLet Me Go,2005), Çev. Mine Haydaroğlu 

Yapı Kredi Yayınları, Birinci Basım, Şubat 2007, İstanbul, 271 s.

*

Ishiguro, Kazuo; Noktürnler. Müziğe ve Geceye Dair Öyküler (Nocturnes,2009), Çev. Zeynep Erkut

Turkuvaz Yayınları, Birinci Basım, Ekim 2011, İstanbul, 189 s.

 

AÇIKLAMA: Bu yılın (2017) Nobel Yazın Ödülünü hak ederek alan KazuoIshiguro hakkında bu yazı 2 yıl önce (2015) yazılmıştır.

 

Aradan çıkan bir yarım Ishiguro (İşiguro) okuması. Aşağıdaki tabloda görüleceği üzere 7 romanının 7’si de Türkçe’ye çevrilmiş. 3 öykü kitabından sonuncusu (Noktürnler) Türkçe’de var yalnızca. Oyunları ve az şiirleri dışında demek ki Türkçeye kazandırılmış, hem de çok iyi çevirilerle kazandırılmış bir yazar Ishiguro. Dolayısıyla Türkçedeki 8 kitabından 4’ünü okumuş oldum bir küçük kaçamakla. Ama zaman sırası ters bir okuma oldu. Sondan başa doğru yürüdüm neredeyse. Kitap kitabı çağırdı ve ilk romana (Uzak Tepeler) değin çıktım.

1954 yılında (61 yaşında) Nagazaki doğumlu Ishiguro sanırım 6 yaşında ailesiyle İngiltere’ye yerleşiyor. Ve bir İngiliz yurttaşı olarak yetişiyor. İngilizce yazıyor. Ona İngiliz yazar diyebiliriz, hatta dememiz özellikle gerekir.

İngilizce yazın çevresi Ishiguro’yu ödülsüz bırakmadı ve KazuoIshiguro; Time (2005 yılında Beni Asla Bırakma’nın 1923’denberi İngiliz dilinde yazılmış 100 büyük romandan biri seçilmesi), The Times (2008 yılında KazuoIshiguro’nun 1945’den beri en büyük 50 İngiltere yazarından biri seçilmesi) listelerine girerken, ayrıca 1982’de Uzak Tepeler, 1986’da Değişen Dünyada Bir Sanatçı için WinifredHoltby (İngiliz yazarı WinifredHoltby’nin anısına 1967’de RoyalSociety of Literature’ce kurulan, yılın en iyi bölgesel, yerel yazarı ödülü); 1989’da Günden Kalanlar için Booker (1968’den beri yılda bir kez verilen İngiltere’de basılmış ve İngilizce yazılmış en iyi özgün roman ödülü) ödüllerini kazandı. Ayrıca nişanları vb. var anladığımca.

Tabloyu aşağıya koyuyorum. Bu tür kaynakça çalışmalarının Türkçe okuruna yarar sağladığı kanısındayım. Genellikle yayınevleri yazarların Türkiye baskıları konusunda özenli değiller. Kendi yayınlarını, çevirilerini öne çıkarmalarını bir yere değin anlayabilirim ama doğru bulmuyorum. Yazarın Türkiye’de tüm yayınlarını kesinlikle bilmeleri, önceki baskılar konusunda okuru doğru dürüst (eksiksiz) bilgilendirmeleri yerinde olacaktır. Ishiguro örneğinde Ishiguro’nun yayın haklarını yakın yıllarda Yapı Kredi Yayınevi alınca eski (ve başarılı) Can ve Turkuvaz Yayınevi çevirilerini de bastı. İyi yaptı da bunun belirtilmesi gerekir.

 

TÜR YIL ÖZGÜN ADI UYARLAMA ÇEVİRİ YIL ÇEVİRMEN YAYINEVİ
roman 1982 A PaleView of Hills   Uzak Tepeler 2000 Pınar Besen Can
roman 1982 A PaleView of Hills   Uzak Tepeler 2012 Pınar Besen Yapı Kredi
oyun 1984 A Profile of Arthur J. Mason          
roman 1986 An Artist of theFloating World   Değişen Dünyada Bir Sanatçı 2008 Suat Ertüzün Turkuvaz
roman 1986 An Artist of theFloating World   Değişen Dünyada Bir Sanatçı 2015 Suat Ertüzün Yapı Kredi
oyun 1987 TnheGurmet          
roman 1989 TheRemains of theDay James Ivory, 1993 Günden Kalanlar 1993 Şebnem Susam Can
roman 1989 TheRemains of theDay James Ivory, 1993 Günden Kalanlar 2015 Şebnem Susam Yapı Kredi
öykü 1990 A FamilySupper          
roman 1995 TheUnconsoled   Avunamayanlar 2009 Roza Hakmen Yapı Kredi
roman 2000 WhenWeWereOrphans   Öksüzlüğümüz 2014 Yasemin Ortwein Yapı Kredi
öykü 2001 A VillageAfter Dark          
oyun 2003 TheSaddest Music in the World          
oyun 2005 The White Countess James Ivory, 2005        
roman 2005 NeverLet Me Go Mark Romanek, 2010 Beni Asla Bırakma 2007 Mine Haydaroğlu Yapı Kredi
öykü 2009 Nocturnes: FiveStories of Music andNightfall   Noktürnler: Müziğe ve Geceye Dair 2009 Zeynep Erkut Turkuvaz
roman 2015 TheBuriedGiants   Gömülü Dev 2015 Roza Hakmen Yapı Kredi

 

Şimdi gelelim dilim döndüğünce Ishiguro’nun 4 kitabından izlenimlerime. Birkaç saptamayla yetineceğim. Doğrusu ilk Noktürnler’i elime aldığımda bir Japon yazarı okuyacağımı düşünüyordum ve yanılgımı daha ilk öykünün ilk tümcesinde anladım: “TonyGardner’in turistlerin arasında oturduğunu fark ettiğim sabah, bahar Venedik’e yeni yeni geliyordu.” (Aşk Şarkıcısı, 11) Hoop, dedim kendime, karşında iliklerine değin bir Batılı (İngiliz) var. Adı seni yanıltmasın. Neye niyet neye kısmet türünden en başında yerinden edilmiş bir tedirgin okumayla dengem bozulmuştu azıcık. Uyum sağlamam, bir Japon’un tam bir İngiliz gibi yazabileceğini kabul etmem gerekti. Üstelik bu konuda şerbetliydim. Yıllardır özellikle 20.yüzyıl Japon yazını okumalarım boyunca (Akutagawa, Tanizaki, Kawabata, Mishima, , Murakami, vb.) Batılılaşmanın (1868’le başlayan Meiji Dönemi) Japon ekini ve insanı üzerindeki güçlü etkisini, Japon aydınlarının yeni ve bambaşka ekinlere uyumlanma, uyarlanma yeteneğini ayrımsamış, bunu anlamaya çalışmıştım. Uzak Doğu diye yerelleştirilecek, tipleştirilecek ve dirençli özgün bir Japon insanı doğası değil, uyum sağlamaya ve dönüşmeye çok yatkın bir açık ırasallık gözlemlemiştim. Örneğin Mishima’nındoğuludan çok batılı (Avrupalı) bir yazar olduğunu saptamış, ileri sürmüştüm. Kawabata ve birçoğu için de az çok söylenebilir bu. Ama Ishiguro’da durum kökten değişik. Anadili İngilizce olan bir İngilizden daha İngiliz bir yazar olduğunu düşündüm. Sanki bunu kanıtlamak için yazmış gibi göründü bana. (Elbette bu yargı ileri gitmiş bir yargıdır. Ishiguro bu nedenden çok başka birçok nedenle yazmış olmalıdır. Umarım bunlardan bir ikisini görmeyi becerebilirim.)

Kuşkusuz öyküleriyle yetinmeyip merakla önceki yapıtlarına (roman) dönmem nasıl bir (İngiliz) yazarla karşı karşıya olduğum konusunda görüşümü derinleştirdi. Okuyuşuma karşıt bir yazı çizgisi izleyerek anavatana henüz daha sıcak, canlı imgelerle bağlı olunan (oysa ilk roman Uzak Tepeler İngilizce yayınlandığında İshiguro 28 yaşında İngiliz gibi yaşayan, duyumsayan, bakan biridir) ilk romana dönmem iyi olacak.

Anlatı zamanından kısa ve uzun geçmişe anlatıcının (İngiltere’de yerleşmiş, büyük kızı Keiko’nun aileden kopup kendi yaşamına son verdiği, küçük kızı Niki’nin ziyaretine geldiği anne, Etsuko) koşutlu olarak iki ayrı uzama (yakın, şimdinin uzamı İngiltere ile uzak, geçmişin uzamı, atom bombasının anıları henüz taze Japonya, Nagazaki) yönelik aktarım ve anımsayışından örülü roman, okurunu tek kişi üzerinden iki zamana ve uzama taşıyor. Böyle bir kurgu içerisinde okurun görevi bu uzam-zaman ilişkilendirmesini yatay, dikey, çapraz olarak tümlemek ve kişilerin yapıp etmelerini, sözlerini ve davranışlarını etlendirmek, kendi okurluk birikimiyle derinleştirmek… Çünkü bana göre Ishiguro’nun en belirgin özelliklerinden biri az konuşmak, hatta çoğu kez konuşmamak. Bu dille (İngilizce)  ilgili bir sav, tezdir. Yazarın bir tezi var. Gözlemlediğimiz, algıladığımız yaşam alanı yalnızca bir imadırIshiguro’ya göre. Buzdağının su üstünde görünen bölümü, küçük, gerçekten küçük bir bölümüdür. Ama görünen şeyin iması onun poetikasının özünü oluşturuyor (sanki). Yeri gelmişken İngiliz dilinin büyük ustası, virtüözü Henry James’e, belki DaisyMiller’a (1878), gizemli uzun öykülerine (Yürek Burgusu, 1898 gibi) uzanabiliriz. Okuru sarsan şey, metinlerin asla gösterilmeyen, gösterilemeyecek olan gizemli sözü, vaadidir. Okur doğanın kaldırılan kabuğu altında yaşamın kılcal, sinirsel, savunmasız biçimde açığa çıkabilecek ve dayanılamayacak katlanılmaz dokularıyla ilgili bilgilendirilir, hazırlanır ama bir yerde durdurulur. Ona kabuktaki renk değişimleri, kıpırtıları, devinimleri ile içine sızamayacağı bir dünya imalanmakla yetinilir. İngiliz dilinin bence en büyük ve üstlenilmiş kalıtçılarından biri olan KazuoIshiguro bu dil oyununa arkalanır. Aynadaki görüntünün arkasında, bu görüntünün kaynağı olan şeyi yazar. Ama dil görüntüyle ilgilidir. Onun sunduğuyla yetinir ve sınırı (eşiği) asla geçmez, buna yeltenmez. Dil bu sınırın imasıdır gerçekte ve ustalık, virtüozite dediğim bu. Bir şeyi alıp ıcığını cıcığını çıkarırcasına ve şehvetle betimlemek, anlatmak, doyunmak değil, anlatırken sınırtaşına bindirmek, sınırı kavramak, geçebilecekken beride, burada dilde kalmak, sınırı ve ötesini ise yalnızca imalamak. Eh, Buzzati bunu yapmıştı aşağı yukarı (Tatar Çölü, 1940). Bu çile, çıkmaza batmış, yolunu yitirmiş dili, çıkmazını aşma tutkusuyla, yani kendi kendisiyle ilişkilendirir. Dil kendini diller, derinler, daha az söz(cük)le ima giderek artar çoğalır, (değişmece) büyür. Daha İngiliz(ce) olunur. İngiliz Dil(i) ustası yani… Murakami’nin de yaptığı, üzerinde çalıştığı benzer bir şeydir. Öykü kanallarını gündelik yaşamın gerçeği içine değil dilin içine açar, dili oyarak, ikinci bir yaşam okuması yapar. Böylece anlarız ki kolayca öteki yana geçebiliriz. Onca sağlam da değilmişiz buralılığımızda, yerelliğimizde, sınırla çevrili yurtlandığımız bu yerde. Niyetlendiği şey Ishiguro’yu dilin (kullandığıdilin) işlevsel uzmanı kılıyor bir yandan. Dil (İngilizce) en kusursuz biçimde nasıl kullanılır, en az kaynakla en çoğu nasıl imalar? Düşgücünü (somut imgelerden oldukça ırak, belirsizlik yüklü ama çağrışım gücü onca yüksek tanımsız, alacakaranlık imgelerle) nasıl tetikler? Sonuç: İngilizce’nin en yalın durum kullanımı. Okura pek kolay gelir. Klasik, dengeli, ölçülü, yalın, zorunlu en az (asgari) dil tutumu. Oysa bundan daha zor bir dil işçiliği düşleyemiyorum. Çünkü okuduğum kitaplarından edindiğim ve tartışma götürmez izlenimim şu. Herhangi bir İngiliz (Anglo-sakson) aydından, entelektüelden çok daha yüksek bir düzeyde İngiliz İmparatorluk ekinini sapına dek özümsemiş bir İngiliz yazarla karşı karşıyayız. İngilizcenin klasik, çağdaş yazınının tüm içerikleri, biçimleri, biçemleri, kullanımları onun içinden geçmiş ve kavranılmış… Hemen öncü (avangard) bir tepki vermek yerine, sabırla bu eşsiz kalıtın incelikli varsıl belirtilerini öncelikle yansılayarak (ustanın resimlerini kopyalayan resim öğrencisi gibi) dilde, yani İngilizce yazında teknik ustalık (kara kuşak) düzeyini tutturmak… Bilinçli çabası bu olmuş KazuoIshiguro’nun. Tüm kaynaklarını, enerjisini seferber ettiği açık bu yolda… Düzyazıda gerçek anlamda klasik denge, açıklık, duruluk, saydamlık, dolaysızlık… Dünyanın yüzlerce yıllık yazın egemeni İngilizce düşünüldüğünde zorlu bir savaşımdan söz ediyoruz. Bir tür ilkelcilik (primitizm) olarak görülebilir mi? Sanmıyorum. Başta söylediğim imalama düzeyi bunca yüksek olmasa belki yavan metinler olarak geçebilirdik Ishiguro metinlerini. Hayır, bir dil savlaşması, dil tırmanışı var çok belirgin. Dil en alt, asal bileşenlerini yepyeni gönderimlere (imalara) hazır tutabilir. Dil gösterilebilir. Günden Kalanlar’dabaşuşağın yanlışlıkla yolunun düştüğü köyde köylülerle yürüttüğü söyleşide örneğin, dilin uslamlama yeteneğinin gösterilmesi yazar tutumunu az çok imler. Yıllar ve yıllar önce B. Russell’ın taşrada bir İngiliz köylünün yolu soran biriyle kurduğu iletişimi aktarışını anımsadım birden. Öte yandan YarınkıYüzün’ü nasıl anımsamam. (JavierMarias, 2002-7) Sözünü etmeye çalıştığım böyle bir şey, dilin içsel uslamlama, akma, sıralanma, düzenleniş biçimi. Dilin en içten, temel mantığının (önermesel) ortaya çıkarılması. Bu durumda kimse KazuoIshiguro denli İngiliz değildir (olamaz). Kanıtı, yapıtı işte! Neden?

Neden sorusuna yanıt verme yetkisini kendimde göremesem de çıkarımda bulunabilirim. Ishiguro yeni yurduna layık olduğunu böyle kanıtlıyor. Asıl yurdu ve dili artık İngilizcedir. Kimse zamanı geriye saramayacaktır. Kök, kaynak silinmiş, kendini kuşaklar boyu İngilizden daha İngiliz kılabilmiştir o. Yurtlanma öncelikle dilin yaşamı karşılama yetkinliği, ölçeğiyle ilgilidir. Töreleri, davranışları, doğal ya da yapay tepkeleri (refleks) öğrenirsiniz ama dilin gözelerine sızıp tıp tıp damlamadan yurtlanamazsınız. Yani dil orada, öyle olma kanıtıdır, kimse artık bunu tartışamaz, kişiyi buradaki zamandan ve yerden edemez. Yani filiz kökünü derinlere salmış, İngiltere’nin kırı (dünyanın en güzel kır görünümleri) Günden Kalanlar’daimgelenmiştir, bir İngilizin yüzeyden kolayca gözardı edebileceği ayrıntı ve inceliklerde üstelik. O kır herhangi bir İngiliz’den çok KazuoIshiguro’ca hak edilmiş bir kırdır. Kuşkusuz bu açıklama yetersiz ve eleştiriye açıktır. Çünkü 6 yaşından başlayarak kendini bir toplumsal ekinin (kültür) içinde bulan, orada sulanıp yetiştirilen biri, hangi kaynaktan geliyor olursa olsun yeni yurduna yurttaştır denebilir ve bir ölçüde doğrudur da. Ama ben daha çoğundan söz ediyorum. Bilmezsiniz ama soluyup durursunuz yurdunuzu. Her soluk alışverişinde yurdunuzun tüm yaratısı, bulunduğunuz yerde ne olursanız olun önemli ölçüde size de aittir. Oralısınız ya… Anadilinizdir ya İngilizce. Bir yabancının kıskançlıkla imreneceği bir durumdur bu,  yetileri ne olursa olsun. Bu aradaki ters açının kapanmasıydı Ishiguro’nun derdi. Ve kusursuz denebilecek bir yetkinlikle kapadı üstelik. Kanımca hakkında yazdıklarından başka şey bilmeyen biri onu arkasındaki kuşaklar boyu has Anglo-sakson soyuna bağlamakta zerrece kuşkuya düşmez.

Uzak Tepeler’de İngiltere’de yerleşik ailenin bunalımı göç ya da yurtsuzlukla ilgili değildir. Öykü zaten iki katmanlıdır. Anlatıcı ve çevresinin katmanıyla anlatıcının geçmişte tanıklık ettiği öykü katmanı… Bu alt öykü Amerikalı denizcinin ayarttığı kadının ABD’ye kızıyla birlikte (Sachiko ve kızı Mariko) çağrılacağı umudu, çırpınışı. Ama dipte bir öykü daha var. Küçük kızın başka bir dünyadan yönetiliyormuşçasına garip davranışları… Uyumsuz, ürkütücü, denetlenemeyen kızçocuğu romanın belirsiz, boşluklu, karanlık odağını oluşturuyor. Yıllar sonra eşini ve büyük kızını yitirmiş, küçük kızıyla sorunlu Etsuko neden geçmişe gidiyor, savaş ertesinde anneyle küçük kızını anımsıyor? Romanı yorumlama derdim yok, yalnızca romanın kara havasının ve anlatı zamanında yaşanan bunalımın geçmişin kalıntılarıyla, saçılmış insanlar ve öyküleriyle ilişkili olduğunu düşünebiliriz. Marika (geçmişteki kızçocuğu) sorguç gibi resmin karanlık yerinde gözlerini dikmiş bakıyor ve tedirginliği çoğaltıyor. Aynı tedirginlik duygusunu klonlama öyküsü olan Beni Asla Bırakma’da da yaşıyoruz. (Dolly, ilk klonlanmış koyun İngiltere’de 5 Temmuz 1996’da doğdu.-Vikipedi) O romanda da okur genel sağlık çözümü olarak (organ çiftliği gibi) klonlanmış insanları ve insanca ilişkilerini gizemli bir örtü altında imalarıyla anlatarak okuru ikilemlere, yani karanlık tasalara salıyor.

 

Son saptamam da bununla ilgili olabilir. Ishiguro’nun okuru etkileyen, içten içe sarsan özelliği; düzgün, açık, doğal tümcelerle neredeyse metafizik, sıradışı, dünya ötesi ya da vurgun yemiş bir ilişkiler ağına tanıklığa zorlaması. Ucu Kafka’ya değin gider bunun. Belki groteske. Ama dil (anlatıcı dili de) bu grotesk içeriği dışlarcasına yalın, düzdür. Okur iki ucu düğümlemekte güçlük çeker. Dil içeriği karşılamasın diye gösterilen bu özen okuru tekinsiz bir yerde, zamanda bırakır. Bu özellik tüm yapıtlarında var. Örneğin Günden Kalanlar’dabaşuşağıniçdöküşü (içmonologu) inanılmaz bir çatışmanın içine atar bizi. Bu arı uslamlama yeteneği (mantık) gündelik seçimle bağdaşmaz. Görev, duyguyu her yerde ve her zaman önceler. İngiltere, Dünya kurtarılır (!), hem de bir başuşakça ama tortu kalır. Bir tortu kalır, us, görü, sağduyu tortuyu sınırlar, tanımlar, or(t)ada bırakır. Yap(ıl)acak bir şey yoktur. Yaşam bu tipik İngiliz’in kabuğunda mı, çekirdeğinde mi nabızlanır? Bu sorunun yanıtı olsa bile her zaman gecikmiş bir yanıttır. Bir şeyler arkada kalmış, yitirilmiştir ama ‘adı dilimizin ucundadır’ (Quignard), anımsanmaya çalışılan ad güvenle, durup düşünerek anımsanıp kon(a)maz değil mi Bay Ishiguro? Bütün bu olup bitene ad veremeyiz. Benzer şeyler Noktürnler’de de dile gelir. Bu öykülerde yüzeyde çok farklı belirtiler veren insanlar diplerinde, derinliklerinde yıkımlar yaşarlar ve Munro’yu anımsarız dil tutumu açısından değil, içerikler açısından. Ishiguro’yu özgünleştiren, sorununa dil tutumuyla (dili bir mızrak gibi kullanarak) yönelmesi(dir).

 

Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
admin
admin

Related Posts

Hayat

19 Mayıs 20252 Views

İÇİ HİKÂYELERLE DOLU KISACIK BİR KİTAP: KALPTEN GELEN ARMAĞAN ve YENİ TOHUMLAR, YENİ HAYAT

19 Mayıs 202521 Views

ŞİİRİ HENÜZ VARLIK’TA YAYIMLANMAYAN ŞAİRLER MANİFESTOSU

29 Nisan 2025164 Views

Comments are closed.

Aksisanat Reklam
SOSYAL MEDYADA BİZ
  • Twitter
  • YouTube
EN ÇOK OKUNANLAR
ANA

ZEYTİN AKADEMİ’DEN YENİ DOSYA: LEYLA ERBİL

By admin19 Mayıs 2025

Zeytin Akademi Edebiyat Çalışma Grubu yeni çalışmasını tamamladı. Modern Türk edebiyatında eserleriyle bir döneme damgasını…

EZBERBOZAN EDEBİYAT DİRENİŞÇİSİ: LEYLÂ ERBİL

19 Mayıs 2025

Metnin Direnişi: Leyla Erbil’in Edebiyatında Mücadele

19 Mayıs 2025

LEYLA ERBİL’İN ESKİ SEVGİLİSİNDE KENDİLİK SORUNSALI

19 Mayıs 2025

Güncellemelere Abone Ol

Sanat, haber, söyleşi, tv ve edebiyat dünyası hakkında en son yaratıcı haberleri alın.

EN SON HABERLER

ZEYTİN AKADEMİ’DEN YENİ DOSYA: LEYLA ERBİL

19 Mayıs 2025

EZBERBOZAN EDEBİYAT DİRENİŞÇİSİ: LEYLÂ ERBİL

19 Mayıs 2025

Metnin Direnişi: Leyla Erbil’in Edebiyatında Mücadele

19 Mayıs 2025
AKSİSANAT
AKSİSANAT

Kültür, Sanat, Edebiyat, Sinema, Şiir, Müzik ve Daha Fazlası Aksisanat.com 'da...

İletişim:
Email: info@aksisanat.com
WhatsApp: +90 545 545 84 00

Son Yazılar
  • ZEYTİN AKADEMİ’DEN YENİ DOSYA: LEYLA ERBİL
  • EZBERBOZAN EDEBİYAT DİRENİŞÇİSİ: LEYLÂ ERBİL
  • Metnin Direnişi: Leyla Erbil’in Edebiyatında Mücadele
  • LEYLA ERBİL’İN ESKİ SEVGİLİSİNDE KENDİLİK SORUNSALI
  • KUŞAĞININ ÖZGÜN DİLİ: LEYLA ERBİL
  • BU LABİRENTTEN ÇIKMAK MÜMKÜN MÜ?
SON YORUMLAR
  • Derdimin Devası / Gökhan Tok için SSC GD Medical Test
  • Derdimin Devası / Gökhan Tok için alkhair islamic bank
  • EGE’NİN  DİBİ – HALİKARNAS BALIKÇISI için huay999
  • Derdimin Devası / Gökhan Tok için SSC GD Medical Test
Facebook X (Twitter) Instagram YouTube WhatsApp
  • HABERLER
  • AKSİSANAT TV
  • GÜZEL SANATLAR
  • EDEBİYAT
  • SİNEMA
  • MÜZİK
  • ÖDÜLLER
  • ÖNERİLER
  • ETKİNLİK
  • PERFORMANS
  • POPÜLER KÜLTÜR
  • DOSYA
  • ÇEVİRİ
  • SORUŞTURMA
  • SÖYLEŞİ
  • TELEVİZYON
  • TİYATRO
  • YAYINLAR
  • YAZI
  • KÜNYE
  • İLETİŞİM
© 2025 aksisanat.com. Designed by GF MEDYA

Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.

Sign In or Register

Welcome Back!

Login to your account below.

Robot olmadığınızı kanıtlayın


Lost password?